Ахбори рӯз

Маросими ба кор даровардани агрегати якуми Неругоҳи барқи обии “Роғун”

Имрӯз Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҷиҳати иштирок дар маросими ба кор даровардани агрегати якуми Неругоҳи барқи обии “Роғун” ба шаҳри Роғун ташриф оварданд.

Пешвои муаззами миллат Эмомалӣ Раҳмонро дар Фурудгоҳи муваққатии майдони сохтмони Роғун Сарвазири мамлакат Қоҳир Расулзода истиқбол гирифтанд.

Ҳамчунин барои иштирок дар ин рӯйдоди таърихӣ намояндагони воломақоми кишварҳои гуногуни олам, аз ҷумла Федератсияи Россия, Ҷумҳуриҳои Италия, Ҳиндустон, Покистон, Афғонистон, Белорус, Украина, Ӯзбекистон, Қазоқистон, Қирғизистон, дигар давлатҳо ва ташкилоту созмонҳои бонуфузи минтақавию байналмилалӣ ба Тоҷикистон ташриф овардаанд.

Ба кор даровардани агрегати якуми ин иншооти бузурги гидроэнергетикӣ дар сархати хабарҳои воситаҳои ахбори оммаи байналмилалӣ қарор дорад. Маросими тантанавии ба кор даровардани агрегати якуми Неругоҳи барқи обии «Роғун» мустақиман тавассути ҳамаи шабакаҳои давлатии телевизион ва радиои Тоҷикистон пахш гардид. Ҳамзамон ин чорабинии муҳимро бештар аз 200 нафар рӯзноманигорони дохил ва хориҷи кишвар, агентиҳои иттилоотии бонуфузи байналмилалӣ аз Амрико, Италия, Олмон, Россия, Япония, Британияи Кабир, Хитой, Покистон, Қазоқистон, Қирғизистон, Ӯзбекистон ва дигар давлатҳо васеъ инъикос намуданд.

Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон нахуст дар маҳалли сохтмони Неругоҳи барқи обии Роғун хатти баландшиддати интиқоли неруи барқи 500 кВ-и “Душанбе-Роғун”-ро бо пахши васлак ба истифода дода, орзуву омоли деринаи миллати тоҷикро ҷомаи амал пӯшониданд.

Хатти баландшиддати интиқоли неруи барқи 500 кВ-и “Душанбе- Роғун” дар доираи лоиҳаи “Барқарорсозӣ ва сохтмони хати баландшиддати интиқоли неруи барқи 500 кВ дар ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ” амалӣ шуда, арзиши умумии тарҳ 650 миллион сомонӣ мебошад. Лоиҳаи мазкур моҳи сентябри соли 2017 оғоз ёфта, анҷоми тадбиқи лоиҳа тибқи нақша моҳи августи соли 2021 пешбинӣ шудааст.

Сипас Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба фаъолияти Дастгоҳи тақсимкунандаи пӯшидаи элегазии Неругоҳи барқи обии Роғун оғози расмӣ бахшиданд.

Корҳои васлгарии таҷҳизоти Дастгоҳи маҷмӯии пӯшидаи тақсимкунии элегазӣ “КРУЭ” ҳанӯз моҳи феврали соли 2018 бо иштироки мутахассисони варзидаи маҳаллӣ бо сифати баланд ба анҷом расонида шуда буд.

Дар ин иншооти болопӯшида 19 адад дастгоҳи элегазии 500 кВ ва 4 дастгоҳи элегазии 220 кВ насб гардидааст. Интиқоли неруи барқ аз ин иншоот ба системаи ягонаи энергетикии мамлакат тавассути шаш хати барқи ҳавоии 500 кВ сурат мегирад. Ҳамчунин аз таҷҳизоти мазкур тавассути як хати дузанҷираи 220 кВ то Зеристгоҳи барқии шаҳри Роғун неруи барқ интиқол дода хоҳад шуд.

Фаъолияти ин маркази муқтадир дар ҳамкорӣ бо ширкати овозадори олмонии Siemens бо сифати баланд бунёд шуд. Маҳз аз ҳамин толор тавассути дастгоҳҳои истеҳсоли ширкати бонуфузи ҷаҳонӣ неруи барқи дар НБО Роғун истеҳсолшаванда ба хатҳои баландшиддат интиқол дода мешавад.

Дар дохили бинои КРУЭ 57 полюси васлакҳои элегазии 500 кВ, 99 трансформатори ҷараёнӣ, 30 модули дарозкунанда, 168 адад ҷудокунанда, 48 трансформатори шиддат ва 30 адад маҳдудкунандаи шиддати 500 кВ васл карда шуданд. Дар байни 36 полюс модулҳои мобайнии ҷараёнгузар насб гардидааст. Ҳамаи полюсҳои 500 кВ бо металлоконструксияҳои муҳофизатӣ ҷиҳозонида шудаанд.

16 ноябри соли 2018 дар таърихи давлатдории Тоҷикистони соҳибистиқлол рӯйдоди муҳиму тақдирсоз ба вуқӯъ пайваста, қадами устуворе барои расидан ба истиқлолияти комили энергетикӣ гузошта шуд.

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар вазъияти тантанавӣ агрегати якуми Неругоҳи барқи обии «Роғун»-ро ба кор дароварданд ва ба фаъолияти ин иншооти бузурги аср, ки ба рушду тараққиёти кишвар мусоидат хоҳад кард, оғоз бахшиданд.

Дар маросими ба кор даровардани агрегати якуми Неругоҳи барқи обии «Роғун» коргарони неругоҳ, фаъолону зиёиёни кишвар, ҷавонон, собиқадорони меҳнат, намояндагони корпусҳои дипломатии муқими Душанбе ва коршиносони ташкилоту созмонҳои бонуфузи ҷаҳон иштирок карданд.

Баъди ба кор даровардани агрегати якум неруи барқи «Роғун» ба системаи умумии энергетикии мамлакат интиқол дода шуд. Акнун равшанию гармии кохи нури Тоҷикистон – НБО-и «Роғун» ба хонадони тоҷикистониён ворид гардид. Мардуми шарафманди тоҷик ин рӯзро бесаброна интизор буданд.

Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар расми мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифтани аввалин агрегати неругоҳ таъкид доштанд, ки “расидан ба ин рӯзи некро тамоми сокинони Тоҷикистон солҳо интизор буданд ва фарзандони бонангу номуси Ватан – мутахассисону сохтмончиёни баландихтисос барои наздик овардани чунин рӯзи таърихӣ шабонарӯз заҳмат кашиданд. Яъне имрӯз рӯзи равшаниву нур ва расидан ба ормонҳои миллӣ мебошад”.

Дар толори мошинҳо Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба муносибати ин рӯйдоди таърихӣ-мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифтани аввалин агрегати НБО “Роғун” дар китоби “Роғун-Кохи нур” соядаст гузоштанд.

Дақиқияти кори аввалин агрегати Неругоҳи барқи обии “Роғун”, ки мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифт, бо гузоштани танга муайян карда шуд ва ҳамин тавр кори нахустин агрегати неругоҳ ҷавобгӯи талабот арзёбӣ гардид.

Ёдовар мешавем, ки 29 октябри соли 2016 бо иштироки бевоситаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бунёди сарбанди Неругоҳи барқи обии «Роғун» оғоз гардида буд. Ҳамон рӯз Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон паси чамбараки булдозер нишаста, расо якуним соат бо пеш кардани сангу шағал маҷрои дарёи Вахшро бастанд ва ба бунёди сарбанди ин неругоҳи азим ҳусни оғоз бахшиданд.

Неругоҳи барқи обии «Роғун», пуриқтидортарин иншоотҳои силсилаи неругоҳҳои рӯди Вахш, аз 6 агрегат иборат аст, ки тавоноии ҳар кадом 600 мегаваттро ташкил медиҳад. НБО-и «Роғун» бо иқтидори 3600 мегаватт (беш аз 17 миллиард киловатт-соат) калонтарин неругоҳи барқи обӣ дар минтақа хоҳад буд. Ин рақам нисбат ба иқтидори истеҳсолии Неругоҳи барқи обии «Норак» якуним баробар зиёд мебошад.

«Роғун»-ро Сарвари давлат ҳаёту мамоти мардуми Тоҷикистон номидаанд. Ба фаъолият оғоз кардани неругоҳ рӯйдоди муҳим дар таърихи давлатдории миллати тоҷик аст ва он дар китоби таърихи миллати мо бо ҳарфҳои заррин навишта хоҳад шуд. Зеро барқи аз ҷиҳати экологӣ тозаи неругоҳ эҳтиёҷи ба барқ доштаи Тоҷикистонро комилан конеъ карда, барои инкишофи иқтисодиёти кишвар такони ҷиддӣ мебахшад.

Имрӯз агрегати якум ба фаъолият оғоз кард. Соли минбаъда агрегатҳои дигари неругоҳ бо азму иродаи қавии коргарони матинирода ба кор дароварда мешаванд. Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо сиёсати дурандешона ва башардӯстонаи худ барои мардуми кишвар ҳамеша ғамхорӣ менамоянд.

Ҳар як ташрифи Сарвари давлат ба майдони сохтмони неругоҳ руҳияи коргарони ин кохи нурофаринро болида мекард ва бараъло мушоҳида мегардид, ки онҳо дастуру ҳидоятҳои Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро оид ба устувору босифат анҷом додани ҳар як амал сармашқи кори қарор додаанд.

Дар сохтмони неругоҳ бо ҳидоятҳои созандаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон беш аз 25 ҳазор нафар сохтмончиёну муҳандисон ва дигар кормандони техникӣ саҳми арзанда гузоштанд. Корнамоии сохтмончиён барои ба кор даровардани агрегатҳои дигари неругоҳ идома дорад.

Бунёду барқарорсозии ин иншооти муҳиму стратегӣ барои таъмини зиндагии сазовори наслҳои имрӯзу ояндаи Тоҷикистони азиз хизмат хоҳад кард. Он барои рушди иқтисодиёт ва дар маҷмӯъ барои пешрафти тамоми соҳаҳои хоҷагии халқи мамлакат заминаи мусоид фароҳам меорад. Баъди пурра ба истифода додани неругоҳ имкон аст, ки дар кишвар даҳҳо корхонаҳои хурду бузурги саноатӣ ифтитоҳ ва ҳазорҳо ҷойҳои нави корӣ таъсис дода шаванд.

Дар даврони соҳибистиқлолӣ ба хотири амалӣ сохтани нақшаву барномаҳои созандаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати расидан ба истиқлолияти энергетикӣ ва амалӣ кардани ҳадафҳои неки Сарвари давлат баҳри таъмини зиндагии шоиста барои мардуми шарафманди тоҷик, бо дастуру ҳидоятҳои Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон истифодаи оқилонаву сарфакоронаи захираҳои гидроэнергетикӣ, сохтмону таҷдиди неругоҳҳои хурду бузурги барқи обӣ оғоз гардида, хатҳои баландшиддати интиқоли неруи барқ ва зеристгоҳҳои барқӣ бунёд карда шуданд.

Оғози корҳои барқарорсозӣ ва бунёди Неругоҳи барқи обии «Роғун», таҷдиду азнавсозии неругоҳҳои барқи обии «Норак», «Сарбанд» ва «Қайроққум», мавриди истифода қарор гирифтани неругоҳҳои барқи обии «Сангтӯда - 1», «Сангтӯда - 2», Помир – 1, неругоҳи барқи обии «Тоҷикистон» дар баландии 3500 метр аз сатҳи баҳр дар ноҳияи дурдасти Мурғоб, Маркази барқу гармидиҳии Душанбе -2, зеристгоҳҳои барқии 500 киловолтаи «Душанбе» ва «Суғд», хати интиқоли барқи 500 киловолтаи «Ҷануб-Шимол», Дастгоҳҳои тақсимкунандаи пӯшидаи элегазии 220 ва 500 киловолта дар неругоҳи барқи обии Норак, зеристгоҳҳои барқии 220 киловолтаи «Лолазор», «Хатлон», «Айнӣ», «Шаҳристон», «Шаҳринав», «Геран - 2», хатҳои интиқоли барқи 220 киловолтаи «Лолазор-Хатлон», «Тоҷикистон-Афғонистон», «Хуҷанд-Айнӣ», «Қайроққум-Суғд», «Айнӣ-Рӯдакӣ» ва оғози татбиқи воқеии лоиҳаи КАСА – 1000 аз ҷумлаи комёбиҳои бузурги Тоҷикистон дар роҳи расидан ба истиқлолияти комили энергетикӣ мебошанд, ки таҳти роҳнамоии бевоситаи Пешвои хирадманду дурандеш муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон амалӣ карда шудаанд. Бо татбиқи лоиҳаҳои мазкур дар даҳ соли охир иқтидорҳои истеҳсолии системаи энергетикии кишвар 1320 мегават зиёд ва беш аз 1300 километр хатҳои интиқоли барқи баландшиддати 500, 220 ва 110 киловолта мавриди баҳрабардорӣ қарор дода шуданд.

Баъди ба кор андохтани агрегати якуми Неругоҳи барқи обии “Роғун” Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мавзеъи бунёди садди неругоҳ, дар назди шумораи зиёди мардум, ки ба хотири иштирок дар маросими оғози кори агрегати якум ҷамъ омада буданд, суханронӣ карданд.

Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон кулли шаҳрвандони кишвар ва ҳамватананони бурунмарзиро бо ин руйдоди муҳим табрику таҳният гуфтанд.

Сарвари давлат ба сохтмончиён, бунёдгарони ин кохи бошукӯҳи нур, ки дар майдони заҳмати созанда, саҳнаи нангу номуси миллӣ шуҷоату матонат ва эҳсоси гарми ватандӯстӣ нишон доданд, аз номи тамоми мардуми тоҷик, аз номи худ ва Ҳукумати Тоҷикистон миннатдории самимӣ изҳор намуданд.

Таъкид гардид, ки Ҳукумати мамлакат аз рӯзҳои аввали соҳибистиқлолӣ ба хотири таъмини рушди устувор тамоми захираву имкониятҳои мавҷударо барои бунёди неругоҳҳо сафарбар намуд. Роҳбарияти давлату ҳукумат амиқан дарк мекарданд, ки “Роғун” омили муҳимтарини пешрафти иқтисодиву иҷтимоии кишвар, зиндагии осудаи мардум, яъне ояндаи ободи Тоҷикистони маҳбубамон мебошад.

Корҳои сохтмону васлкунӣ дар Неругоҳи барқи обии «Роғун» бо ҷалби 70 ташкилоту муассиса, пудратчиёни номдори ватаниву хориҷӣ ва шумораи умумии зиёда аз 22 ҳазор нафар мутахассисону коргарон, ки беш аз 90 фоизи онҳо шаҳрвандони Тоҷикистон мебошанд, инчунин, бо истифодаи 3600 мошину механизмҳо амалӣ гардида истодааст.

Сарвари давлат таъкид доштанд, ки дар баробари ба истифода супоридани иншооти навбати аввали неругоҳи “Роғун” ва истеҳсоли барқи аввал, ки ҳоло мо шоҳиди ин рӯйдоди таърихӣ гардидем, то имрӯз дар дигар иншооти асосиву ёрирасони он низ корҳои зиёде анҷом ёфтаанд. Аз ҷумла, бунёди хатти интиқоли барқи 500-киловолтаи “Душанбе - Роғун” ва зеристгоҳи барқии неругоҳ сохта ва ба истифода дода шуд.

“Роғун” имрӯз ва дар оянда низ мояи ифтихори ҳар як фарди Ватан, сарчашмаи ватандӯстиву ватанпарастӣ ва эҳсоси гарми ватандориву сарбаландии мардуми тоҷик хоҳад буд.

Дар охир Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бори дигар нури аввал ва нахустшӯълаи чароғистони бузурги миллатро, ки ба ҳар хонадони кишвар расид, ба тамоми мардуми сарбаланди Тоҷикистони азизу соҳибистиқлол самимона табрик гуфтанд.

Дар ҷамъомади тантанавӣ ба ифтихори ба кор андохтани агрегати якуми Неругоҳи барқи обии “Роғун” ноиби Президенти Бонки ҷаҳонӣ оид ба минтақаи Аврупо ва Осиёи Марказӣ Сирил Мюллер ва Муовини вазири корҳои хориҷии Ҷумҳурии Италия Манлио ди Стефано суханронӣ карданд.

Метавон гуфт, ки бо ифтитоҳи агрегати якуми НБО «Роғун» аҳолии кишвар дар тамоми фасли сол бо барқ таъмин шуда, фаъолияти корхонаҳои саноатию истеҳсолӣ дар шаҳру ноҳияҳои мамлакат боз ҳам густариш пайдо хоҳад кард ва иқтидори истеҳсолии Тоҷикистони соҳибистиқлол дар самти тавлиди маҳсулоти рақобатпазиру ба содирот нигаронидашуда боз ҳам афзоиш пайдо мекунад.

Ба таъкиди коршиносони байналмилалӣ ибтикори Сарвари давлати Тоҷикистон дар бунёди НБО “Роғун” паёмади шуҷоати фитрӣ, истеъдоди камназири кишвардорӣ, муҳаббати бепоён ба халқу Ватан ва талошҳои хастанопазир барои зиндагии беҳтару шоистаи мардум мебошад, ки нафақат истиқлолияти энергетикии мамлакатро таъмин мекунад, дар иқтисодиёти миллӣ ҷаҳишҳо ва пешрафтҳои беназирро ба амал меоварад, балки ба сифати ғояи ҳаётбахши умумимиллӣ ваҳдату иттиҳоди халқи Тоҷикистонро аз азамату пойдории бештаре бархурдор менамояд.

Дар воқеъ НБО “Роғун” манзилу дилҳои мардуми моро гарму равшан мекунад, дар рӯдҳои нурофари кишвар неругоҳҳои нави барқ бунёд мешаванд, захираҳои азими энергетикӣ ва азму талоши созандагии халқ бо ҳидоятҳои бузурги Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Тоҷикистонро беш аз ин шукуфонтар месозад ва бо бунёди ин иншооти азим мардуми тоҷик саодати зиёд мебинад.

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Паёми телевизионии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба муносибати Рӯзи Конститутсия

Ҳамватанони азиз!

Имрӯз ба санаи таърихии қабули Конститутсияи Тоҷикистони соҳибистиқлол бисту чор сол пур мешавад.

Тамоми мардуми шарифи кишварро ба ин муносибат самимона табрик мегӯям.

Бисту чор сол пеш, яъне 6 ноябри соли 1994 шаҳрвандони Тоҷикистон тавассути раъйпурсии умумихалқӣ санади сарнавиштсозеро қабул намуданд, ки он асоси рушди минбаъдаи давлатдории тоҷикон гардид.

Конститутсия ҳамчун дастоварди бузурги мардуми Тоҷикистон заминаҳои ҳуқуқии эъмори давлати демократӣ, ҳуқуқбунёд ва дунявии тоҷиконро фароҳам оварда, шакли олии ифодаи ҳуқуқии давлатдории миллӣ, ҳимояи манфиатҳои миллӣ ва ҳифзи ҳуқуқи ҳар як шаҳрванди мамлакат мебошад.

Бо роҳи раъйпурсии умумихалқӣ қабул шудани Конститутсия нишонаи ҳисси баланди масъулияти шаҳрвандони мо нисбат ба ояндаи худ, тақдири минбаъдаи давлат ва ифодаи рӯҳияи ватандӯстиву худшиносии мардум гардид.

Қабули Конститутсия имконият дод, ки дар мамлакат сулҳу субот барқарор шуда, ҳаёти ҷомеа ба маҷрои осоишта равона карда шавад, қонунияту тартибот барқарору ҳукмрон гардад ва дар ин замина барои рушди соҳаҳои иқтисодиёт, иҷтимоиёт ва фарҳангу маънавиёт шароити мусоид ба вуҷуд оварда шавад.

Дар Конститутсияи Тоҷикистони соҳибистиқлол инсон ва ҳуқуқу озодиҳои ӯ ба сифати арзиши олӣ эътироф ва халқ баёнгари соҳибихтиёрӣ ва сарчашмаи ягонаи ҳокимияти давлатӣ эълон гардид.

Аз ҷониби халқи Тоҷикистон пазируфта шудани роҳи эъмори давлати демокративу ҳуқуқбунёд ва дунявию иҷтимоӣ барои бунёди ҷомеаи адолатпарвар заминаҳои воқеии ҳуқуқӣ гузошт.

Марому мақсади халқи Тоҷикистон, ҳадафҳо ва нақшаҳои стратегии давлат, ки дар Конститутсия эълон шуда буданд, дар як муддати кӯтоҳ аз тарафи ҷомеаи ҷаҳон пазируфта шуданд, зеро онҳо бо арзишҳо ва ҳадафҳои ҷомеаи мутамаддини башарӣ мутобиқ мебошанд.

Имрӯз мо ифтихор мекунем, ки Тоҷикистон узви комилҳуқуқи ҷомеаи башар мебошад ва ба сӯи пешрафту тараққиёт бо қадамҳои устувор пеш меравад.

Бо дарназардошти таъмин намудани рушди бемайлону устувори ҷомеа ва амалӣ гардонидани мақсадҳои стратегии халқи тоҷик солҳои 1999, 2003 ва 2016 ба Конститутсия тағйироти зарурӣ ворид карда шуданд, ки дар натиҷа ин санади тақдирсоз боз ҳам мукаммал гардид, хусусан, рукнҳои давлатдорӣ, ки заминаҳои зарурии ҳифзи истиқлолияти миллӣ, сулҳу субот ва ваҳдати миллиро таъмин мекунанд, таҳкиму тақвият пайдо карданд.

Бисту чор соли амали Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон собит сохт, ки қонуни асосии зиндагии давлат ва ҷомеаи мо аз имтиҳони ҷиддии ҳаёт гузашт ва дурустии мақсаду вазифа ва арзишҳое, ки Конститутсия ба онҳо асос ёфтааст, исбот гардид.

Натиҷаи ҳамин дастовардҳои конститутсионист, ки имрӯз дар мамлакат сулҳу субот ва ваҳдати миллӣ пойдор мебошад ва халқи Тоҷикистон бо ҳисси баланди ватандӯстӣ ба ободиву созандагии сарзамини соҳибистиқлоли худ машғул аст.

Имрӯз сокинони кишвари мо ифтихор доранд, ки соҳиби Ватан ва давлати соҳибихтиёр мебошанд, Конститутсияи ҷавобгӯй ба орзуҳои мардумӣ доранд ва дар фазои сулҳу оромӣ, суботи комили сиёсӣ ва ваҳдати миллӣ зиндагӣ мекунанд.

Бори дигар ҳамаи сокинони Тоҷикистонро ба ифтихори Рӯзи Конститутсия табрик гуфта, ба хонадони ҳар фарди Ватан сулҳу оромӣ, бахту иқболи нек ва ба кишвари азизамон пешрафти рӯзафзун орзу менамоям.

Ҷашни санади тақдирсоз муборак бошад, ҳамватанони азиз!

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Фарҳанги ҷойномҳои миллӣ

Бо мақсади танзими дурусти корбурди ҷойномҳо дар ҳудуди кишвар «Фарҳанги ҷойномҳои миллӣ» таҳия гардиданд. Фарҳанги мазкур аз ду қисм иборат мебошад.
Дар қисмати аввали китоб номи деҳаҳои кунунии Тоҷикистон шарҳу тафсир ёфтаанд. Дар қисмати дуввум таҳти унвони «тавсияномҳо» номҳо дар асоси сарчашмаҳои илмӣ ва таърихӣ ҷамъовари гардида пешниҳод шудаанд. Ин қисмат барои ивази номҳои ғайримеъёрӣ истифода хоҳад шуд.
Мавриди тазакур аст, ки барои таҳияи «Фарҳанги ҷойномҳои миллӣ» дар Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон гурӯҳи босалоҳият иборат аз мутахассисони забоншинос, ба хусус ҷойномшиносҳо (топонимшиносҳо) иборат аз 14 нафар (Бобоназаров Б., Исмоилов Ш., Матробиён С., Маҳдаҷонов О., Мирбобоев А., Мирзоев С., Муҳтарам Ҳотам, Назарзода С., Офаридаев Н., Рустами Ваҳҳоб, Ҳомидов Д., Тӯраев Б., Шарофзода Г., Шодиев Р., Зулфониён Р.,) мутахассисони забоншинос ҷалб шуда буданд.
Гурӯҳи мазкур дар муддати ду моҳ номи мавзеъҳои мавҷудаи Тоҷикистонро, ки аз ҷониби мутахассисони Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷамъоварӣ шуда буданд, мавриди таҳлили илмӣ ва баррасӣ қарор дода, дар такя бо маъхазҳои илмӣ номҳоро тафсир намудаанд.
Баъд аз анҷоми кор фарҳанги мазкур ба вазорату идораҳои дахлдор, инчунин, олимони бонуфузи ҷумҳурӣ барои тақриз пешниҳод гардид, Муқарризон баъзе нуқсонҳои фарҳангиро барои ислоҳ пешниҳод намуданд. Сипас, гурӯҳи корӣ дар муддати 10 рӯз эродҳои Муқарризонро омӯхта, бо пазируфтани эродҳои қобили қабул фарҳангро ислоҳ намудаанд.
Инак « Фарҳанги ҷойномҳои миллӣ » ҳамчун як фарҳанги мукаммал омода шудааст ва аз ҷониби Кумитаи забон рӯзҳои наздик нашр карда мешавад.

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Забонҳои бумӣ захираи фаровони вожаҳо барои луғатномаҳоянд

ДУШАНБЕ, 05.10.2018 /АМИТ «Ховар»/. Забонҳои бумӣ, ки забони тоҷикӣ ва лаҳҷаҳои он дар сафи пеши онҳо қарор доранд, инчунин забонҳои яғнобӣ ва бадахшонӣ забонҳои қадимии миллатамон буда, захираи фаровони интихобу ворид намудани вожаҳо ба луғатномаҳои забони тоҷикӣ маҳсуб меёбанд.

Ин нуктаро иштирокдорони Конференсияи ҷумҳуриявӣ, ки таҳти унвони «Муҳити корбурд ва инкишофи забонҳои бумии Тоҷикистон» баргузор гардид, зикр намуданд.

Тавре хабарнигори АМИТ «Ховар» иттилоъ медиҳад, ҳамоиши мазкур имрӯз дар Китобхонаи миллӣ доир гардид. Дар конференсияи ҷумҳуриявӣ раиси Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, доктори илмҳои филология Гавҳар Шарофзода, забоншиносони варзидаи мамлакат, олимону муҳаққиқони соҳа иштирок намуда, вобаста ба мавзӯъҳои пешниҳодгардида андешаю мулоҳизаҳои худро баён доштанд.

Гавҳар Шарофзода ҳозиринро бо Рӯзи забони давлатӣ табрик намуда, зикр кард, ки ҳамасола ба хотири гиромидошти Рӯзи забони давлатӣ Кумитаи забон ва истилоҳот чорабиниҳои зиёд баргузор менамояд, ки ҳамоиши имрӯза аз ин ҷумла аст.

«Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» барои рушду такомули забони тоҷикӣ шароити созгор фароҳам овард. Аҳамияти беназири Қонуни мазкур дар ҳаёти имрӯза баръало собит гардид. Дар ин давра комёбиҳои назаррас дар ғановати истилоҳот, вожасозиҳои меъёрии забони тоҷикӣ, номгузориҳои шаҳрвандон ва ҷуғрофӣ, арҷгузориҳо ба ин рукни ҳастии миллат ба даст оварда шуданд, ки онҳо ба худшиносиву худогоҳии миллати сарбаланди мо мусоидат менамоянд»,-иброз дошт Гавҳар Шарофзода.

Иштирокдорони конференсия дар мавзӯъҳои «Забони миллӣ ва меъёрҳои забони адабӣ», «Ҷанбаъҳои сотсиолингвистии забонҳои бумии Тоҷикистон», «Омилҳои косташавии забон», «Забони тоҷикӣ ва забони бумии ин марзу бум», «Наввожаҳои иҷтимоӣ дар забони тоҷикӣ», «Шоҳнома ва асолати забони тоҷикӣ» ва дигар ҷанбаъҳои муҳими забони миллӣ ва забонҳои бумии Тоҷикистон, умумият ва пайванди таърихии онҳо мубодилаи афкор намуданд. Таъкид гардид, ки забони тоҷикӣ забони бумиёни асливу бунёдии тоҷикони ин сарзамин ба сифати забони давлатӣ маҳсуб ва қабул шуда, дар мақоми аввал қарор дорад.

Зикр гардид, ки дар шарқи Тоҷикистон ҳафт забони қадимии эронӣ ва забони яғнобӣ дар шимоли кишвар мавҷуданд. Онҳо калимаву ибораҳои зиёдеро мавриди истифодаи васеъ қарор додаанд, ки дар забони адабӣ камистеъмоланд ё тамоман аз истифода баромадаанд. Инро метавон захираи забони тоҷикӣ барои вожасозиҳо номид.

Дар шароити имрӯзаи ҷаҳонишавӣ ба забони миллӣ ва забонҳои бумии кишвар бо он ғановате, ки онҳо доранд, хатаре таҳдид намекунад. Ин бори дигар устувории забони тоҷикиро собит менамояд.

Ҷасур АБДУЛЛО,
АМИТ «Ховар»

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Зарурати татбиқ ва истифодабарии низомҳо, барномаҳо ва стандартҳои компютерӣ ва мобилӣ барои осонсозии риояи қоидаҳои имлои забони тоҷикӣ ва меъёрҳои он

Низоми амалкунандаи компютери дар забони тоҷикӣ

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Номҳои тоҷикона таблиғ мешаванд

     Аз қабули қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи “Феҳристи номҳои миллии тоҷикӣ” ҳамагӣ 2 сол сипарӣ шуд. Дар ин муддати кӯтоҳ теъдоди номҳои зебою дилчаспи тоҷикона дар байни аҳолии кишвар хеле рӯ ба афзоиш ниҳод. Аксарияти падару модарон номи кӯдакони хешро бо риояи талаботи Феҳрист интихоб карда, ба ҳусни ҷигарбандонашон зебоии дигар зам намуданд. Фаъолияти мақомоти сабти асноди ҳолатҳои шаҳрвандӣ оид ба номгузории миллӣ низ тибқи қарори мазкур ба роҳ монда шуд.
     Бо вуҷуди дастовардҳои забонӣ, ки симои миллии моро ифода менамоянд, мушоҳидаҳо маълум месозанд, ки китоби “Феҳристи номҳои миллии тоҷикӣ” ҳанӯз ба дастури рӯйимизии ҳамаи кормандони соҳаи сабти асноди ҳолатҳои шаҳрвандӣ табдил наёфта, дастраси аксар хонаводаҳо нагаштааст. Зикр бояд кард, ки номҳои ба Феҳрист воридгардида, ҳадди охирин набуда, дар асоси он тағйиру иловаҳо пешкаши аҳолии кишвар мешавад.
     Ин ва дигар масъалҳои марбут ба иҷрои қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи “Феҳристи номҳои миллии тоҷикӣ” дар семинар-машварати кормандони Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо иштироки намояндагони масъули идораҳои сабти асноди ҳолатҳои шаҳрвандии ҷумҳурӣ, шуъбаҳои шиносномадиҳӣ, муассисаҳои таълимӣ ва падару модарон мавриди баррасӣ қарор гирифтанд.
     Ба семинар-машварат раиси Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Г. Шарофзода ифтитоҳ бахшида, ба иштирокдорони ҷамъомад барои ҳамкориҳои пайваста бо Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар роҳи татбиқи муқаррароти Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи забони давлати Ҷумҳурии Тоҷикистон”, татбиқи сиёсати давлату ҳукумати ҷумҳурӣ дар бораи забони давлатӣ изҳори сипос намуд.
     Ҳамзамон, муовини раиси Кумита С. Матробиён дар мавзӯи “Риояи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ҳангоми бақайдгирӣ ва номгузорӣ ба кӯдакон” ва сардори шуъбаи танзими истилоҳот Зулфониён Р. дар мавзӯи "Таҳлили сабти ному насаб дар бахшҳои САҲШ-и шаҳру ноҳияҳои кишвар" маърӯза карданд. Перомуни маърӯзаҳо баҳсу мунозираи иштирокдорони семинар-машварат сурат гирифт.

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

«Феҳристи номҳои миллии тоҷикӣ» ва масъалаи номгузорӣ матраҳ гардид

     Танзими номгузории шаҳрвандон дар заминаи меъёрҳои таърихии номгузории тоҷикӣ ба фарзандон, ки яке аз арзишҳои   маънавии миллии мо маҳсуб ёфта, аз гузаштаи дури таърихи забонамон сарчашма мегирад, амалӣ мешавад. Он ҳамеша мавриди таваҷҷуҳи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дорад. Ин нуктаро раиси Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Гавҳар Шарофзода имрӯз зимни баргузории конфронс дар мавзӯи «Ташвиқу тарғиби дурусти «Феҳристи номҳои миллии тоҷикӣ» баён дошт.
     Тавре хабарнигори АМИТ «Ховар» иттилоъ медиҳад, дар конфронс кормандони Сабти асноди ҳолати шаҳрвандии Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Хадамоти шиносномадиҳӣ иштирок намуда, масъалаҳои риояи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ҳангоми бақайдгирӣ ва номгузорӣ ба кӯдакон, таҳлили сабти ному насаб дар бахшҳои САҲШ-и шаҳру ноҳияҳои мамлакатро баррасӣ намуданд.
     Сармутахассиси шуъбаи танзими истилоҳоти Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Сарвбону Фарҳодова дар суҳбат бо хабарнигори АМИТ «Ховар» баён дошт, ки ҳадафи баргузории конфронси имрӯза- ин дуруст пешниҳод намудани ҳуҷҷатҳои асосии тасдиқкунандаи номи шаҳрвандон мебошад.
     Мутобиқи моддаи 20 –и Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи бақайдгирии давлатии асноди ҳолати шаҳрвандӣ ба шахс илова намудани тахаллусҳои «Мулло», «Халифа», «Тура», «Хоҷа» «Валӣ», «Охун» ва тахаллусҳои ба инҳо монанд, ки боиси тафриқаандозӣ миёни мардум мегарданд, манъ мебошад.
     «Вожаҳое, ки ифодакунандаи ранг, меваҷоту сабзавот, ашёи рӯзгор ҳайвонот, ба истиснои «Шер», ки дар номгузории тоҷикон ифодакунандаи далерию мардонагӣ аст ва ба ин монанд номҳо ғалат буда, аз Феҳристи номҳои миллии тоҷикӣ баргирифта шудаанд. Ҳамчунин ҳангоми бақайдгирии сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ ном бояд дар шакли пурра ва дуруст навишта шавад»,-афзуд Сарвбону Фарҳодова.
     Ҳамчунин зикр карда шуд, ки «Феҳристи номҳои миллии тоҷикӣ» эҳёгари арзишҳои маънавӣ, сарватҳои бебаҳои таъриху фарҳанги миллӣ тавассути забони миллӣ, инчунин номгузории суннатии тоҷикӣ мебошад.

Феҳристи номҳои миллии тоҷикӣ аз ду қисмат иборат буда, бо рақамгузорӣ пайгирӣ мешавад. Дар қисмати аввали он номҳои духтарона ва дар қисмати дуюм номҳои писарона оварда шудаанд. Инчунин бо мақсади дуруст навиштани номҳои миллӣ дар ҳуҷҷатгузорӣ тарзи навишти номҳои духтаронаю писарона бо се забон- тоҷикӣ, русӣ ва англисӣ ҷой дода, ба феҳрист замима шудааст.

Душанбе, 29.06.2018. /АМИТ «Ховар»/
http://khovar.tj/2018/06/dar-kumitai-zabon-va-istilo-ot-fe-risti-nom-oi-millii-to-ik-va-masalai-nomguzor-matra-gardid/

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Мушкилоти истилоҳнигорӣ роҳи ҳалли худро меёбад

     Бо мақсади татбиқи сиёсати давлатии забон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, иҷрои муқаррароти Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон”, дастуру супоришҳои хирадмандонаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҷиҳати ба забони илм табдил додани забони давлатии Тоҷикистон ва бо роҳи танзими дурусти истилоҳнигорӣ минбаъд ҳам рушду густариш додани забони адабии тоҷикӣ рӯзи 25-уми июни соли 2018 дар Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷаласаи навбатии Шӯрои ҷумҳуриявии ҳамгунсозии истилоҳоти Кумита баргузор гардид.
     Дар ҷаласа беш аз 100 нафар олимони забоншиноси тоҷик, - аъзои бахшҳои тахассусии Шӯрои ҷумҳуриявии ҳамгунсозии истилоҳоти Кумита, мутахассисону намояндагони вазорату идораҳо, донишгоҳу донишкадаҳо, пажӯҳишгоҳҳои илмию таҳқиқотӣ, намояндагони ВАО ва кормандони Кумита ширкат варзиданд, ки масъалаҳои вобаста ба вазъи истилоҳнигорӣ дар фаъолияти Шӯрои ҳамгунсозии истилоҳоти Кумита мавриди баррасӣ ва муҳокима қарор дода шуда, бо мақсади минбаъд ҳам рушду густариш додани ҳамкории самараноки Шӯро бо вазорату идораҳо ва муассисаҳои таҳсилоти олӣ ва ниҳодҳои илмию таҳқиқотии кишвар бо дарназардошти таклифу пешниҳодоти иштирокдорон қарори ҷаласаи Шӯро қабул карда шуд, ки он ба пешбурди сармараноки фаъолияти Шӯро, низоми дурусти истилоҳнигорӣ   ва танзими он равона гардидааст.
     Қобили зикр аст, ки дар забони тоҷикӣ истилоҳсозӣ ва истилоҳшиносӣ имрӯз наметавонад бо пажӯҳишҳои густурда ва амиқи назарии худ ифтихор кунад. Мушкил он аст, ки то ҳол заминаи рушду инкишофи ин ришта ба қадри лозим фароҳам нашудааст. Зеро то имрӯз таркиби луѓавии забони адабии ҳозираи тоҷик ба дараҷаи кофӣ тадқиқ нашуда, оид ба ин масъалаҳо ягон асари ҷудогонаи ҳадафрасе ба вуҷуд наомадааст. Аз ин боис, на танҳо масоили назарӣ, балки даҳҳо мавзӯъҳои мубрами дигари истилоҳсозӣ ва истилоҳшиносии забони тоҷикӣ дар интизори муҳаққиқони хеш мебошанд.
     Дар иртибот ба ин масъалаҳо, яке аз пешниҳоди муфиди аъзои Шӯро дар ҷаласа, ин масъалаи дар назди Кумита таъсис додани “Маркази тарҷумонӣ” ва “Пажӯҳишгоҳи иистилоҳшиносӣ ва фарҳангнигорӣ” буд, ки он якдилона қабул гардид. Зеро маҳз, тавассути ин иқдом, ки дар пешбурди сиёсати давлатии забон муҳим арзёбӣ мегардад, танзим ва ҳамгунсозии истилоҳоти соҳавии забони тоҷикӣ дар мақоми давлатӣ ва инкишоф додани забони миллӣ яке аз вазифаҳои мубрамест, ки бояд аз ҷониби ниҳоду марказҳои илмӣ-таҳқикотии кишвар рушд ёбад ва бо истифода аз имконоти захираи вожаҳо ва равишҳои суннатии забон ва таҷрибаи ҳамзабонон, ки дар ин самт таваҷҷуҳи зиёд зоҳир менамоянд, забони давлатии мо рушду густариш дода шавад ва он аз ҳама гуна олоишу савтиёти бегона раҳо ёбад.

     Боиси тазаккур аст, ки қарори ҷаласаи навбатии Шӯро бо ҳадафи татбиқи банизоми ҳамгунсозии истилоҳот дар забони адабии тоҷикӣ барои корбурд ба тамоми вазорату идораҳо, донишгоҳу донишкадаҳо ва пажӯҳишгоҳҳои илмию таҳқиқотӣ ирсол карда мешавад.

Масъули Хадамоти ВАО                                                Р. Зулфониён

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Конференсияи илмию амалии ҷумҳуриявӣ таҳти унвони «Саҳми устод Айнӣ дар ҳифзи асолати забони тоҷикӣ ва бузургдошти фарҳанги суннатӣ»

Айнӣ Садриддин Саидмуродзода (1878 - 1954)

Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон 13-уми апрели соли 2018 Конференсияи илмию амалии ҷумҳуриявиро бахшида ба 140-солагии Қаҳрамони Тоҷикистон, сардафтари адабиёти муосири тоҷик - академик Садриддин Айнӣ таҳти унвони «Саҳми устод Айнӣ дар ҳифзи асолати забони тоҷикӣ ва бузургдошти фарҳанги суннатӣ» бо иштироки олимону донишмандони кишвар ба нақша гирифтааст. Бақайдгирии иштирокдорон дар толори Муассисаи давлатии «Китобхонаи миллии Тоҷикистон» соати 08:00 оғоз мегардад.
Дар Конференсия масъалаҳои марбут ба ҳаёту фаъолият ва саҳми бузурги устод Садриддин Айнӣ дар ҳифзи асолати забон ва бузургдошти анъанаҳои миллӣ ва мақоми ҷаҳонии Айнӣ ҳамчун мутафаккири тоҷик баррасӣ хоҳад шуд. Барои иштирок дар конференсия матни маърӯзаро то 6-уми апрели соли 2018 ба нишонии мо: шаҳри Душанбе, кӯчаи Беҳзод 25, ошёнаи 3-юми бинои Тоҷикфилм ё ин ки почтаи электронии Кумита kumitaizabon@mail.ru пешниҳод намоед.

Талабот ба таҳияи маърӯзаҳо:
Маърӯзаро дар ҳаҷми аз 4 то 6 саҳифаи чопӣ дар формати Word, варақаи андозаи А4, фосилаҳо аз боло 2 см., аз поён 2 см., аз чап 3 см., аз рост 1,5 см., фосилаи байни сатрҳо 1,5 ҳуруфи Times New Roman бо истифодаи тарҳбандии ҳарфкалиди стандартӣ ва ҳарфҳои алифбои тоҷикии стандартӣ, андозаи ҳарфҳо 14 дар шакли чопӣ ё электронӣ пешниҳод кардан зарур аст. Ному насаб, унвон ва дараҷаи илмӣ, вазифаи ишғолкардаи муаллиф бо пуррагӣ дар гӯшаи рости варақ баъди унвони маърӯза ҷойгир карда шавад. Маводи конференсия дар шакли маҷмӯа чоп мешавад.

Телефонҳо барои тамос: 227-59-25; 227-64-51; 92-721-53-46.

Почтаи электронӣ: kumitaizabon@mail.ru

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Санаи чорабинӣ:

Ҷумъа, 13 Апрел, 2018 - 08:00

Иди Наврӯз муборак!

Рамзи Ҷашни байналмилалии Наврӯз 2018

Наврӯз расид ёри дирӯзии ман
Як рӯз биё барои дилсӯзии ман
Ғамҳои ту куҳнаанд, аммо имрӯз
Хуштар зи ғами ту нест наврӯзии ман

Дар гирди хони Наврӯз хешу табору ёрон
Дуранд ё ки наздик, бояст ҷамъ оянд.
Бошад ки сер бинанд соли дароз ҳамро,
Бо ҳамдигар бисозанд, бо ҳамдигар бипоянд.

Дар рӯи хони Наврӯз бояд ки боз бошад
Ҳам шохаи гули тар, ҳам неши сабзи гандум.
Бошад ки бахти одам бошад чу гул шукуфон,
Бошад ки сер бошанд аз нон тамоми мардум.

Дар рӯи хони Наврӯз рамзи баҳори дунё
Ё ҳафтсин бибояд ё ҳафт навдаи он –
То боғи ҳафт иқлим рӯи хазон набинад,
То боғи умр бошад то ҷовидон гулафшон.

Дар базми иди Наврӯз аз ҳафт навъи бода
Ман ҷоми хештанро пур мекунам, ҳарифон,
Менушамаш ба шоди бо кулли мардуми даҳр
Рӯи ғаме набинад то ҳафт пушти инсон!

Бародар иди Наврӯзат муборак
Баробар шуд шабурӯз, муборак
Муборак бодат имсолу ҳама сол
Ҳумоюн бодат имрӯзу ҳама рӯзат!

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Ахбори рӯз

Истиқболи Наврӯз дар Кумитаи забон ва истилоҳот

Дар Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо иштироки роҳбарият ва кормандони Кумита рӯзи 20-уми марти соли равон бахшида ба ҷашни байналмилалии Наврӯз чорабинии идона баргузор гардид. Саҳну толор ва роҳравҳои Кумита бо шиору байтҳои Наврӯзӣ ва дастархони рамзии идона оро дода шуданд, ки ба ҳар бинандаву меҳмонон рӯҳу илҳоми тоза мебахшид.

Чорабиниро раиси Кумита Гавҳар Шарофзода ифтитоҳ намуда, аз таъриху пайдоиш ва қадимияти ин ҷашни фархундаи аз ниёгонамон ба мо меросмонда, ки имрӯз ҷаҳонӣ гардидааст, суханронӣ намуд. Сипас, Муовини раиси Кумита ва роҳбарони сохторҳои Кумита дар мавзӯъҳои гуногуни ҷанбаи фарҳангиву маърифатидошта ва инсондӯстиву ваҳдатсароии Наврӯзи оламафрӯз сухан карда, дар васфи баҳору Наврӯз шеъру ғазалҳо қироат карданд.

Дар анҷом кормандон ба ду гурӯҳ тақсим шуда, байтбаракхонӣ карданд, ки ин яке аз суннатҳои фарҳангии Наврӯзи тоҷикон аст.

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Ахбори рӯз

Тасдиқи рамзи Ҷашни байналмилалии Наврӯз 2018

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон барои соли 2018 рамзи Ҷашни байналмилалии Наврӯзро тасдиқ намуданд.

Рамзи мазкур намуди доирашакл дошта, дар мобайни он кураи замин ва дар атрофаш Парчами миллӣ ва пайки баҳор - суманак, парасту ва рангинкамон бо навиштаҷоти «Наврӯз – 2018» бо забонҳои тоҷикӣ ва англисӣ инъикос ёфтааст.

Вазорату идораҳо, ташкилоту муассисаҳо, мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳо, воситаҳои ахбори омма метавонанд аз рамзи Ҷашни байналмилалии «Наврӯз – 2018» васеъ истифода намоянд.

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Барои ВАО: Фишурдаи гузориш аз ҷамъбасти фаъолияти Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2017 (ш. Душанбе 14.02.2018)

Фишурдаи гузориш аз ҷамъбасти фаъолияти Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2017 (ш. Душанбе 14.02.2018)

Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2017 фаъолияти худро баҳри татбиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон», ҳамчунин, иҷрои дастуру супоришҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ монда, дар ин замина фаъолиятро дар самти сиёсати давлат дар бораи забон амалӣ намуд.
Санҷиш ва омӯзиши вазъи иҷрои Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» мутобиқи Низомнома яке аз самтҳои асосии фаъолияти Кумита маҳсуб мешавад.
Аз ин рӯ, бо мақсади иҷрои дастуру супоришиҳо Роҳбари Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 8-уми ноябри соли 2013, №30/10-4, Протоколи маҷлиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 28-уми марти соли 2014, №3 ҷиҳати иҷрои бечунучарои ҳолати иҷрои Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» дар вазорату идораҳо, ташкилоту муассисаҳо, нуқтаҳои савдо ва марказҳои хизматрасонии маишӣ бо муроҷиати Муассисаи давлатии “Рекламаи берунӣ ва ороиши шаҳри Душанбе” аз 23-юми январи соли 2017, №6 гурӯҳи корӣ оид ба масъалаҳои ороиши пойтахт ва рекламаву тарғибот дар шаҳри Душанбе таъсис дода шудааст, ки дар он корманди Кумита намояндагӣ мекунад. Гурӯҳи кории мазкур дар ҳамкориҳо то имрӯз 396 маводи ташкилоту муассисаҳои рекламаистеҳсолкунанда ва соҳибкорони инфиродиро ҷиҳати забони матни ангораҳо ва навиштаҷоту овезаҳои рекламавӣ мавриди баррасӣ қарор дода, онҳо баррасӣ ва мувофиқа намудааст.
Қобили зикр аст, ки дар ҳамин давра дар асоси супориши раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ ҷиҳати ба танзим даровардани низоми реклама дар кӯчаҳои марказию протоколӣ ва бартараф намудани камбудиҳои намоиши рекламаҳо дар назди бозорҳо, Муассисаи давлатии “Рекламаи берунӣ ва ороиши шаҳри Душанбе” гурӯҳи кориро бо ҷалби намояндагони Кумитаи забон ва истилоҳоти назди ҲҶТ, шуъбаи Хадамоти зиддиинҳисории назди ҲҶТ дар шаҳри Душанбе, Раёсати андози шаҳри Душанбе, Раёсати Вазорати корҳои дохилӣ дар шаҳри Душанбе, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии ноҳияҳои пойтахт таъсис дод, ки дар ин гурӯҳ корманди Кумита низ сафарбар шуд. Гурӯҳи мазкур 100 адад маводи иттилоотӣ ва рекламавии ташкилоту муассисаҳо, марказҳои хизматрасонӣ ва тарабхонаву ошхонаҳоро мавриди санҷишу баррасӣ қарор дода, барои бартараф гардидани камбудиҳо дар иртибот ба иҷрои муқаррароти Қонуни мазкур ва талаботи Қоидаҳои имлои забони тоҷикӣ муҳлати кӯтоҳтарин муқаррар карда шудааст. Инчунин, дар ин санҷиш зиёда аз 10 адад номгӯю маводи иттилоотӣ ва таблиғотии марказҳои хизматрасонии ҳудуди шаҳри Душанбе, ки манъ гардидааст, бартараф карда шуд.
Бо мақсади омӯзиши номҳои мавзеъҳои ҷуғрофӣ, ки ба талаботи забони тоҷикӣ мутобиқат намекунанд аз 20-ум то 30-юми апрели соли 2017 роҳбарият ва кормандони Кумита дар ҳамкорӣ бо мутахассисони вазорату идораҳо ва ташкилоту муассисаҳо ба тамоми шаҳру ноҳияҳои кишвар сафарбар шуда, номҳои вилоятҳо, шаҳру ноҳияҳо, ҷамоатҳо, деҳаҳо, маҳаллаҳо, кӯчаю хиёбонҳо ва ғайра дар асоси моддаи 19-и Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» мавриди санҷиш ва омӯзиши қарор гирифт. Барои ба талаботи Қонуни мазкур мутобиқ намудан ва эҳё намудани номҳои ҷуғрофӣ дар ҷумҳурӣ дар назди Кумита гурӯҳи корӣ таъсис дода шуд. Аз 10295 номҳои дар таҳқиқ қарордошта, 1566 номи ғайримеъёр, аз ҷумла, 836 деҳа, 58 ҷамоат, 672 номи чарогоҳҳо, кӯҳҳо, чашмаҳо, дараҳо, пулҳо, кӯлҳо, дарёҳо ва дигар мавзеъҳо барои иваз пешниҳод карда шуданд. Бо дарназардошти масъалаи такрори номҳо ва номгузорӣ ба номи ашхос, ҳамчунин, сарфи назар гардидан ҳангоми интихоби номи маҳалҳои аҳолинишин аз хусусиятҳои таърихӣ ва ҷуғрофии ин ё он мавзеъ, зисту зиндагонии мардум тағйири номи 50 маҳалли аҳолинишин ва ҷамоатҳои деҳотро рад намуда, 46 номи ҷуғрофӣ барои омӯзиш ва баррасӣ ба гурӯҳи кории номҳои ҷуғрофӣ пешниҳод карда шуда буданд ба номгузории 148 деҳаву маҳалҳои аҳолинишин ва 29 номи шаҳру ноҳия ва ҷамоатҳои деҳоту шаҳрак, 2 Хонаи фарҳанг ва 3 номи кӯча (ҳамагӣ 182 адад) хулоса пешниҳод гардид, ки ин нишондод дар муқоиса аз соли гузашта 91% зиёд аст.
Дар асоси Нақшаи санҷишии Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2017 ҳамзамон, банди 27-и моддаи 10-и Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи санҷиши фаъолияти субъектҳои хоҷагидор» тибқи фармоиши раиси Кумита соли 2017 гурӯҳи корӣ оид ба иҷрои муқаррароти Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» фаъолияти раёсату шуъбаҳои Вазорати маориф ва илми ҶТ, раёсатҳо ва шуъбаю бахшҳои Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилояти Суғд, студияҳои «Фаридун», «Муҳаммад», «Суғдвидео», шуъбаю бахшҳои Дастгоҳи раиси шаҳри Истаравшан, бозори марказии он инчунин, шуъбаю бахшҳои Дастгоҳи раиси ноҳияи Зафарободи Суғд, шуъбаю бахшҳои «Рекламаи берунии шаҳри Душанбе», ҶДММ «Тродат» ва ҶДММ «Толе» тибқи Номгӯи барномаи санҷишӣ мавриди санҷиш қарор дода, аз натиҷаи он ба муассисаи мазкур санад барои ислоҳи камбудиҳо пешниҳод гардид. Тибқи фармоиши раиси Кумита гурӯҳи корӣ вазъи иҷрои Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон»-ро дар фаъолияти шуъбаю бахшҳои Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии ноҳияҳои Ванҷу Дарвози ВМКБ-ро вобаста ба назорати риояи муқаррароти Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» тибқи Номгӯи барномаи санҷишӣ мавриди санҷиш қарор дод. Қобили зикр аст, ки аз натиҷаи санҷиши гурӯҳи корӣ дар муҳлати муқаррарнамудаи қонунгузорӣ санад таҳия гардида пешниҳод карда шудааст.
Ҳамзамон, дар асоси фармоиши раиси Кумита гурӯҳи корӣ, вазъи иҷрои Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон»-ро дар Муассисаи давлатии «Маркази миллии патенту иттилоот» мавриди санҷиш қарор дода, барои ислоҳи камбудиҳо санад тартиб дод. Дар баробари ин, тибқи фармоиши раиси Кумита гурӯҳи корӣ, вазъи иҷрои Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон»-ро дар мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии ноҳияи Рӯдакӣ ва Ёвон санҷида аз камбудиҳои ҷойдошта санад тартиб дода шуд. Санҷиши вазъи Қонуни мазкур дар ноҳияи Ёвон аз ҷониби мутахассисони Кумита бори аввал буда, давраи солҳои 2016-2017-и фаъолияти мақомот, шуъбаҳои маориф ва баъзе муассисаҳои таълимии он, нозироти андоз, Бозори марказӣ ва Комиссияи татбиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» дар ноҳияи Ёвон аз ҷониби гурӯҳи кории Кумита мавриди санҷиш қарор дода шуд. Қобили зикр аст, ки дар натиҷаи санҷиши гурӯҳи корӣ дар муҳлати муқарарнамудаи қонунгузорӣ 8 санад ба масъулони субъектҳои хоҷагидор аз натиҷаи санҷиши вазъи татбиқи муқаррароти Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» таҳия гардида, санад барои ислоҳи камбудиҳо ба мақомоти дахлдор ва ташкилоту муассисаҳо пешниҳод карда шуд. Ҳамзамон, дар Раёсати андоз, Сарраёсати омор бозори Марказии шаҳри Қурғонтеппа, Раёсати маориф ва сохтори МИМҲД-и вилояти Хатлон гурӯҳи корӣ санҷиш гузаронида, барои ислоҳи камбудиҳо санад тартиб дод. Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии ноҳияи Ҷалолиддини Балхӣ ва ташкилоту муассисаҳои он, раёсати маориф, шуъбаи омор, нозироти андоз, аз ҷониби гурӯҳи кории Кумита мавриди санҷиш қарор гирифта, санад барои ислоҳи камбудиҳо пешниҳод шуд.
Кумита дорои сомона (kumitaizabon.tj) буда, бо забонҳои тоҷикӣ, русӣ ва англисӣ ба таври доимӣ фаъол аст ва аз сафҳаҳои «Асосӣ», «Ахбори рӯз», «Кумита», «Қонунгузорӣ», «Фаъолият», «Забоншиносӣ», «Ихтиёриён», «Робитаҳои электронӣ», «Фарҳангҳо», «Истилоҳот» ва «Китобхона» иборат мебошад. Ҳар як саҳифа ба қисматҳо ҷудо гардида, маводи ҷудогонаро дар бар мегирад. Муштариён имкон доранд, ки бо истифода аз сафҳаҳои мазкур доир ба саволҳои худ посухи дурусту мушаххас бигиранд. Аз ҷумла, дар сафҳаи «Кумита» хонанда метавонад ҳама гуна маълумот, мавод ва сарчашмаҳои мансуб ба фаъолияти Кумитаро дастрас намояд. Дар саҳифаи «Забоншиносӣ», ки аз зерсаҳифаҳои «Истилоҳот», «Экспертиза», «Олимони забоншиноси тоҷик» ва «Забонҳои Тоҷикистон» иборат аст, иттилои фаровон доир ба забоншиносони тоҷик ва забонҳои Тоҷикистон фароҳам оварда шудааст. Баъд аз таҷдиди сомонаи Кумита шурӯъ аз 14.11.2017 то имрӯз шумораи хонандагони сомона 700 маротиба зиёд шудааст. Қобили зикр аст, ки дар сомонаи Кумита хизматрасонии онлайн (дар ҳолати электронӣ) барои номгузорӣ ба фарзанд ва номгузории ташкилоту муассисаҳо ба роҳ монда шудааст. Дар чанд моҳи охир даҳҳо аризаи электронӣ ворид шудаанд, ки тавассути онлайн ҷавоб фиристода мешавад. Барои боз ҳам беҳбуд бахшидан ва эҳтиром гузоштан ба забони давлатӣ дар сомонаи Кумита саҳифаи нави “Кишвари бехато” кушода шудааст, ки ҳар як шаҳрванд минбаъд метавонад дар рушди забон саҳмгузор буда, барои тозаю озода нигоҳ доштани забони давлатӣ дигаронро низ талқин намояд.
Қобили зикр аст, ки Кумита дар рушду густариш ва истилоҳоти соҳаи варзиш бо МД Телевизиони “Варзиш” ҳамкории доимиро ба роҳ мондааст, ки то ин давра 92 истилоҳу иборавожаҳои варзишии соҳаи футбол ба тоҷикӣ гардонидаву ҳамгун сохта ва пешниҳод гардиданд, ки онҳо тариқи барномаи “Вожаварз”-и МД телевизиони “Варзиш” ҳар ҳафта ба тамошобинон манзур мегардад.
Ҳамчунин, пешниҳоди вожаҳои ғалат ва шакли дурусти он ва номҳои миллии тоҷикӣ дар асоси Феҳристи миллӣ барои барномаи «Субҳ»-и Телевизиони “Тоҷикистон” аз ҷониби кормандони Кумита мунтазам пешниҳод мегардад, ки то имрӯз шумораи онҳо ба 550 адад мерасад.
Қобили зикр аст, ки аз ҷониби мақомоти судӣ вобаста ба риоя нагардидани муқаррароти Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» 319 парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ баррасӣ карда шуда, ба андозаи 60720 сомонӣ ҷарима таъин гардидааст, ки ба фоидаи давлат рӯёнида мешавад.
Кумита дар соли 2017 зиёда аз 54 санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, санадҳои зерқонунӣ ва ғайра мавриди экспертизаи забоншиносӣ ва танзими истилоҳот қарор дод.
Ҳамчунин, Кумита дар соли 2017 90 номгузории фарзанд ва ивази ному насаби тоҷикиро мавриди омӯзиш ва баррасӣ қарор дода, хулосаи экспертизаи забоншиносиро пешниҳод кардааст, ки аз он 55 муроҷиат оид ба номгузории фарзанд дастгирӣ ёфта, 35 номгузории дигар рад гардид.
Дар ҷамъбасти соли 2017 15 фарҳангнома (дар соҳаҳои техникӣ варзиш, кишоварзӣ, байторӣ, илмҳои дақиқ, ҳарбӣ, сохтмон ва меъморӣ) дар ҳаҷми 53 343 истилоҳ мавриди омӯзиш ва баррасӣ қарор дода шуданд.
Инчунин, ба номгузории 67 ташкилоту муассисаҳо аз лиҳози экспертизаи забоншиносӣ ва танзими истилоҳот дар робита ба талаботи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» хулоса пешниҳод гардидааст, ки ин дар муқоиса ба соли гузашта 52% зиёд аст.
Кумита ба ифтихори Рӯзи Ваҳдати миллӣ ва “Соли Ҷавонон” Конференсияи илмию амалии ҷумҳуриявиро таҳти унвони «Нақши забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар таҳкими Ваҳдати миллӣ» рӯзи 23-юми июни соли 2017 дар толори Муассисаи давлатии «Китобхонаи миллии Тоҷикистон» баргузор намуд, ки дар он зиёда аз 85 нафар олимону муҳаққиқон иштирок намуданд ва дар охир аз натиҷаи Конференсия тавсиянома қабул гардида, ба мақомоти дахлдор пешниҳод карда шуд. Дар асоси банди 48-и қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 1-уми марти соли 2016, №99 дар бораи ҳимоя ва рушди забони давлатӣ дар толори Муассисаи давлатии «Китобхонаи миллии Тоҷикистон» бо иштироки олимону донишмандон, намояндагони Ҳукумати кишвар, вазорату идораҳои давлатӣ, донишгоҳу донишкадаҳои олии кишвар, ҷамъиятҳо, Шӯрои ҳамгунсозии истилоҳоти Кумита ва намояндагони ВАО Конференсияи илмию амалии ҷумҳуриявиро таҳти унвони «Қоидаҳои имлои забони тоҷикӣ дар ҳифзи асолати забон ва меъёрҳои он» бахшида ба Рӯзи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор намуд.
Кумита дар асоси Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 8-уми июни соли 2017, №283 «Дар бораи Нақшаи кории Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар нимсолаи дуюми соли 2017, ҷиҳати дар сатҳи баланд таҷлил намудани Рӯзи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бахшида ба «Соли ҷавонон» ва Рӯзи забони давлатӣ таҳти унвони «Умри миллат ба умри забон вобаста аст» дар ҷумҳурӣ аз 5-уми сентябр то 10-уми октябри соли равон давраи таҷлили Рӯзи забони давлатӣ ташкил намуд.
Доир ба бандҳои Нақшаи мазкур, роҳбарият ва кормандони Кумита 5-уми октябри соли 2017 дар ҳамоиши илмӣ-адабӣ бахшида ба Рӯзи забони давлатӣ дар Муассисаи давлатии «Китобхонаи миллии Тоҷикистон», ки бо ташаббуси якҷояи Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи забон ва истилоҳот, вазоратҳои фарҳанг, маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон, Китобхонаи миллии Тоҷикистон баргузор гардид, иштирок намуданд. Инчунин, дар ҳамин сана чорабинии фарҳангӣ дар Муассисаи давлатии «Театри давлатии академии опера ва балети ба номи Садриддин Айнӣ» баргузор гардид, ки дар он кормандони вазорату идораҳои мазкур, мактабҳои олӣ, донишҷӯён ва роҳбарони муассисаҳо иштирок намуданд.
Тибқи банди 5-и Нақшаи баргузории чорабиниҳо бахшида ба Соли ҷавонон» ва Рӯзи забони давлатӣ таҳти унвони «Умри миллат ба умри забон вобаста аст» кормандони Кумита дар барномаҳои сиёсӣ ва фарҳангии муассисаҳои давлатии «Телевизиони Сафина», «Телевизиони Тоҷикистон», «Телевизиони Душанбе», «Телевизиони Синамо» ва радиои «Тоҷикистон», ки вобаста ба сиёсати забони давлатӣ бахшида ба Рӯзи забон доир гардид, иштирок намуданд. Роҳбарият ва кормандони Кумита дар ин муддат дар 156 барномаҳои телевизиониву радиоӣ иштирок доштанд.
Ба хотири рушду густариши забони давлатӣ ва ташаккули сатҳи забономӯзии хонандагон, инчунин, бо мақсади баланд бардоштани сифати муҳтавои китобҳои таълимӣ мусаввадаи китобҳои дарсии «Забони давлатӣ» барои синфҳои 2 то 11-уми муассисаҳои таҳсилоти миёнаи умумии таълимашон ба забони русии ҷумҳуриро мавриди экспертизаи забоншиносӣ қарор дода, эроду тавсия ва пешниҳоди худро ба Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон ирсол намуд. Дар асоси банди 4-и Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27-уми июли соли 2016, №325 китоби “Феҳристи номҳои миллии тоҷикӣ” ба миқдори 10 000 адад нашр гардид ва Кумита соли равон китоби “Фарҳанги номҳои миллии тоҷикӣ”-ро низ ба чоп супорид, ки нусхаи ниҳоии он чоп шуд.
Ҳамзамон, дар соли 2017 145 адад фармоиши раиси Кумита ба тасвиб расида, 1349 муроҷиати хаттӣ, тавассути телефон ва зимни қабули шаҳрвандон пешниҳод гардид, ки ҳамаи онҳо баррасӣ шуда, ба муроҷиаткунандагон ҷавобҳои мушаххас пешниҳод гардид. Муроҷиатҳо тавассути телефон, шабакаи интернет ва дар ҷараёни қабули рӯзҳои шанбе ба Кумита ворид гардида, аз ҷониби роҳбарият ва кормандони Кумита сари вақт баррасӣ гардида, ба муроҷиаткунандагон дар муҳлатҳои муқарраргардида ҷавобҳои мушаххас пешниҳод карда шуд.
Дар соли 2017 ба Кумита 953 мактубу дархост ва барқияи телефонӣ, аз ҷумла, 233 мавод аз Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, 512 мавод аз вазорату идораҳо, ташкилоту муассисаҳо, 59 адад барқия ва 169 аризаи хаттӣ аз ҷониби шахсони алоҳида ба Кумита ворид гардида, ҳамаи онҳо мавриди баррасӣ қарор дода шуданд, ки аз Кумита 845 мактуб, барқияи телефонӣ ва пешниҳоду хулосаҳо, аз ҷумла, 152 мактуб ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, 693 адад ба вазорату идораҳо ирсол гардидааст.
Бо мақсади беҳтар ба роҳ мондани интихоб, ҷобаҷогузорӣ ва тарбияи кадрҳо, баланд бардоштани сифат ва самаранокии хизмати давлатӣ, гирифтани иттилооти объективӣ оид ба иҷрои уҳдадориҳои мансабӣ ва сатҳи дониши касбии хизматчиёни давлатӣ ва таъмини мувофиқати онҳо ба мансаби ишғолнамуда тибқи банди 17-и Низомномаи тартиб ва шартҳои гузаронидани аттестатсияи хизматчиёни давлатии маъмурӣ, ки бо Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 30-юми майи соли 2008, №468 тасдиқ карда шудааст дар соли 2017 бо иштироки намояндагони Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Агентии хизмати давлатии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон 8 нафар кормандон аз аттестатсияи хизматчиёни давлатии маъмурӣ гузаронида шуданд.
Дар доираи Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 5-уми апрели соли 2008, №443 «Дар бораи тасдиқи Низомномаи тартиби ба хизматчиёни давлатӣ додани рутбаҳои тахассусӣ» бо фармоиши раиси Кумита ба 9 нафар хизматчии давлатӣ рутбаи тахассусӣ дода шуд. Ҳамзамон, дар соли 2017 як нафар корманди Кумита бо мукофоти давлатии “Корманди шоистаи Ҷумҳурии Тоҷикистон” аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қадрдонӣ гардид.
Кумита дар асоси дастуру супоришҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон минбаъд низ тамоми неруи худро баҳри назорат ва татбиқи муассири Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» бо дарки амиқи сиёсати хирадмандонаи пешгирифтаи Пешвои миллат ҷиҳати рушди забони давлатӣ ва ба ҳамин васила устувор намудани пояҳои он чораҳои муассир меандешад.

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

ҚАРОРИ РАИСИ ШАҲРИ ДУШАНБЕ №56 АЗ 29.01.2018

Дар бораи таъсис додани Комиссия оид ба татбиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон

«Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон»

дар назди мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе

Бо мақсади татбиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» ва мутобиқ намудани раванди коргузорӣ ва ҳуҷҷатнигорӣ дар фаъолияти воҳидҳои сохтории дастгоҳи Раис ва мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе, мутобиқи моддаҳои 19 ва 20 қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи мақомоти маҳаллии ҳокимитяи давлатӣ»

ҚАРОР МЕКУНАМ:

1. Ҳайати Комиссия оид ба татбиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» дар назди мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе тибқи замимаи 1 таъсис дода шавад.

2. Низомномаи Комиссия оид ба татбиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» дар назди мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе тибқи замимаи 2 тасдиқ карда шавад.

3. Комиссияи мазкур вазифадор карда шавад, ки фаъолияти минбаъдаи худро бо дарназардошти Низомномаи замимагардида ба роҳ монда, самаранокии онро таъмин намояд.

4. Раёсати иттилоот ва робитаҳои хориҷии дастгоҳи Раиси шаҳри Душанбе, муассисаҳои давлатии «Телевизиони Душанбе», рӯзномаи «Паёми Душанбе» инъикоси васеи муҳтавои қарори мазкурро тавассути воситаҳои ахбори омма таъмин намоянд.

5. Қарори мазкур барои тасдиқ ба Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Душанбе пешниход карда шавад.

6. Назорати иҷрои мазкур ба зиммаи муовини Раиси шаҳри Душанбе, сарпарасти соҳа гузошта шавад.

Рустами Эмомалӣ

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Рӯзномаи «Ганҷи забон» № 3 (18), 27-уми июли соли 2017

АЗБАСКИ, БАСКИ, АЗ БАС - ЧУН, БА САБАБИ ОН КИ,АЗ БОИСИ ОН КИ
Ибораи "аз баски", "аз бас" ва калимаи "бас-ки" дар забони имрӯзи мо маъмултарин таъбири баёнкунандаи вобастагии сабабии ҷузъҳои як ҷумла ва ба истилоҳ пайвандаки тобеъкунандаи ҷумлаи пайрави сабаб мебошад. Дар ҷумлаҳое аз қабили: "Аз бас ки ман ин китобро нахондаам, аз мазмунаш огоҳ нестам" ба кор бурда мешавад.

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Суханронии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ҷаласаи Шӯрои миллии рушд

Муҳтарам аъзои Шӯро, хонумҳо ва ҷанобон!

Ҳозирини гиромӣ!

Дар ҷаласаи имрӯзаи Шӯрои миллии рушд масъалаи ҷараёни татбиқи фосилавии Стратегияи миллии рушди Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030 дар доираи Ҳадафҳои рушди устувор ва муайян намудани афзалиятҳои минбаъдаи рушди кишвар мавриди баррасӣ қарор дода шуд.

Ҳоло мехостам андешаҳои худро марбут ба ин масъала баён намоям.

Тавре дар оғози ҷаласа зикр гардид, дар давоми ҳашт соли татбиқи Стратегияи миллии рушди Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030 аз ҷониби Ҳукумати мамлакат дар самти тақвияти низоми идоракунии давлатӣ, рушди неруи инсонӣ, таъмини сифати рушди иқтисоди миллӣ ва суботи молиявӣ як қатор ислоҳоти зарурӣ гузаронида шуд.

Ҳамчунин, мукаммал гардонидани маъмурикунонии андоз, истифодаи оқилонаи захираҳои табиӣ, рушди инноватсионии бахши воқеии иқтисодиёт ва саноатикунонии бусуръати кишвар аз ҷумлаи иқдомоти давраи зикршуда мебошанд.

Ҳамзамон бо ин, дар оғози марҳалаи дуюми татбиқи стратегия, бо дарназардошти тамоюлҳои муосири иқтисоди ҷаҳонӣ, ташаккули «иқтисоди сабз», суръат бахшидани раванди рақамикунонии иқтисодиёт, баланд бардоштани рақобатнокии маҳсулоти ватанӣ, тақвияти имкониятҳои содиротии мамлакат ва беҳтар гардонидани сифати хизматрасониҳои иҷтимоӣ аз ҷумлаи масъалаҳои афзалиятноки сиёсати Ҳукумати мамлакат муайян гардиданд.

Дар ин давра, сарфи назар аз таҳаввулоти дар иқтисоди ҷаҳон идомадошта ва таъсири манфии омилҳои берунӣ, бахусус, паҳншавии бемориҳои сироятӣ, шиддат ёфтани бархӯрдҳои геосиёсӣ, муноқишаи байни давлатҳо, таҳриму низоъҳои тиҷоратӣ, инчунин, пайомадҳои тағйирёбии иқлим мо ба ҳадафҳои давраи миёнамуҳлат ноил гардидем.

Ин кор ба мо дар натиҷаи татбиқи самараноки ислоҳоти иқтисодӣ, амалӣ намудани стратегияву барномаҳои давлатӣ ва тадбирҳои зиддибуҳронӣ муяссар гардид

Дастовардҳои рушди иқтисодиву иҷтимоии кишвар аз ҷониби ҷомеаи ҷаҳонӣ эътироф гардида, ташкилотҳои байналмилалии молиявӣ Тоҷикистонро аз рӯи суръати миёнасолонаи рушди иқтисодӣ ҳамчун кишвари дорои иқтисоди тезрушдёбанда арзёбӣ намуданд.

Аммо дастовардҳои то имрӯз ноилшудаамон моро ҳанӯз қонеъ карда наметавонанд ва расидан ба ҳадафҳои гузошташуда дар шароити таҳаввулоти идомадошта захираву неруҳои иловагиро тақозо менамояд.

Зеро таъмини минбаъдаи рушди устувори кишвар ва тобовар намудани иқтисоди миллӣ ба таҳдиду хатарҳои ҷаҳони имрӯза, пеш аз ҳама, муттаҳид намудани иқтидору захираҳои мақомоти давлатӣ, бахши хусусӣ, шарикони рушд ва ҷомеаи шаҳрвандиро барои ҷалби бештари сармоя ва идомаи раванди ислоҳот тақозо менамояд.

Бо ин мақсад Ҳукумати мамлакат ба татбиқи барномаи нав бо Хазинаи Байналмилалии Асъор зери унвони «Воситаи ҳамоҳангсозии сиёсат» оғоз намуд.

Дар баробари ин, мо мусоидати Бонки Умумиҷаҳониро ҷиҳати тасдиқи барномаи ислоҳоти навбатии «Амалиёти сиёсии рушд» хоҳонем.

Ҳукумати Тоҷикистон ҷиҳати татбиқи барномаҳои муштараки ислоҳот бо дигар шарикони рушд низ корбарӣ намуда истодааст.

Мо ҳавасманди пешниҳоди маблағҳои грантӣ аз ҷониби шарикони рушд барои дастгирии раванди ислоҳот ва буҷети давлат мебошем.

Дар ин самт зарур аст, ки ҳамоҳангии фаъолияти вазорату идораҳо бо шарикони рушд ҷиҳати маблағгузории лоиҳаҳо аз рӯи афзалиятҳо ба роҳ монда, механизми мукаммали он ҷорӣ карда шавад.

Ҳукумати мамлакат вазифадор карда мешавад, ки ҷиҳати ҳалли ин масъала бо шарикони рушд корбарӣ намояд.

Ҳозирини гиромӣ!

Тоҷикистон ҳоло дар марҳалаи дуюми татбиқи стратегия қарор дорад.

Арзёбии пешакии раванди татбиқи Барномаи миёнамуҳлати рушд барои солҳои 2021 – 2025 бо мақсади пайгирӣ ва муайян кардани сатҳи ноилшавӣ ба ҳадафу вазифаҳои гузошташуда, ошкор намудани камбудиҳо ва омӯхтани сабақҳо ҷиҳати ба эътибор гирифтани онҳо дар марҳалаи минбаъдаи рушд муҳим мебошад.

Тавре аз таҳлилҳо бармеояд, бо вуҷуди таъсири манфии омилҳои берунӣ ва тағйирёбии иқлим, дар кишвар дар самти беҳтар гардидани амнияти озуқаворӣ ва ғанӣ гардонидани бозори дохилӣ бо маҳсулоти кишоварзӣ пешравиҳои назаррас ба даст омадаанд.

Дар давраи татбиқи стратегия, бо вуҷуди пандемияи коронавирус, соҳаи кишоварзӣ сарчашмаи асосии рушди иқтисодии кишвар боқӣ монда, суръати рушди миёнасолонаи истеҳсоли маҳсулоти кишоварзӣ 6,5 фоизро ташкил дод ва ҳаҷми истеҳсоли маҳсулоти кишоварзӣ 2 баробар зиёд гардид.

Дар баробари тадбирҳои назарраси ислоҳоти соҳавӣ дар кишвар ҳоло ҳам масъалаҳои ҳалталаб дар рушди инфрасохтори обёрӣ, беҳтар намудани таъминоти моддиву техникии соҳаи кишоварзӣ ва низоми устувори озуқаворӣ боқӣ мемонанд.

Илова бар ин, ба татбиқи нақшаҳо ва дурнамои рушди мамлакати мо, бахусус, ба соҳаи кишоварзӣ пайомадҳои тағйирёбии иқлим низ таъсири манфӣ расонида истодаанд.

Тоҷикистон, ки кишвари кӯҳсор аст, аз офатҳои табиӣ хеле осебпазир мебошад.

Соли гузашта, дар маҷмӯъ, зиёда аз панҷсаду панҷоҳ офати табиӣ, аз ҷумла селу обхезӣ ва ярчу тармафароӣ дар кишвар ба қайд гирифта шудааст.

Дар натиҷа 51 нафар ба ҳалокат расида, ба иқтисоди миллӣ хисороти зиёди молӣ ва моддӣ (қариб 100 миллион сомонӣ) ворид гардид.

Дар фасли баҳори соли 2024 низ боришоти пайдарпай ба хоҷагиҳои хонаводагӣ ва кишоварзӣ хисороти зиёд ба бор оварданд.

Тирамоҳу зимистони гузашта, баръакс, хеле камбориш омад.

Ин ҳолат боиси коҳиши манбаъҳои ташаккулёбии захираҳои оби минтақа гардид, ки беш аз 60 фоизи онҳо дар қаламрави Тоҷикистон ҷойгиранд.

Аз ин лиҳоз, бо эҳтимоли зиёд, соли ҷорӣ низ моро камобиву хушксолӣ дар пеш аст.

Дар баробари ин, ҳамасола бо сабабҳои таъсири омилҳои экологию хоҷагидорӣ заминҳои таъиноти кишоварзӣ аз гардиш берун мемонанд.

Ҳоло зиёда аз 40 ҳазор гектар замин дар ҳолати ғайриқаноатбахши мелиоративӣ қарор дорад.

Чунин ҳолат боиси сарбории иловагӣ ба буҷети давлат мегардад.

Ҳамасола бо дастгирии шарикони рушд лоиҳаҳои сармоягузории давлатӣ дар самтҳои мутобиқшавӣ ба тағйирёбии иқлим, пешгирии офатҳои табиӣ, соҳилмустаҳкамкунӣ, обёрӣ ва беҳдошти замин, барқарорсозии чарогоҳҳо ва дигар самтҳо амалӣ мешаванд, аммо ин маблағҳо кофӣ нестанд.

Бинобар ин, зарур мешуморам, ки ҷиҳати ноил шудан ба натиҷаҳои устувори пешгирӣ аз пайомадҳои манфии офатҳои табиӣ, ислоҳоти соҳаи обтаъминкунӣ ва беҳдошти замин механизмҳои нави маблағгузорӣ таҳия ва амалӣ карда шаванд.

Бо ин мақсад, Ҳукумати мамлакат Барномаи ислоҳоти соҳаи об барои солҳои 2016 – 2025, инчунин, Стратегияи рушди «иқтисоди сабз» барои солҳои 2023 – 2037-ро қабул намудааст, ки барои бартараф намудани масъалаҳои ҷойдошта ва рушди устувори соҳаи кишоварзӣ равона карда шудааст.

Ҳукумати кишвар вазифадор аст, ки ислоҳоти соҳаи кишоварзиро тибқи стратегияву барномаҳои қабулгардида идома дода, барои то соли 2037 ба кишвари «сабз» табдил додани Тоҷикистон тамоми тадбирҳоро андешад.

Ҳамзамон бо ин, зарур аст, ки дар самти баланд бардоштани ҳосилхезии замин ва ҳосилнокии зироатҳои кишоварзӣ, рақамикунонии соҳа ва истифодаи «зеҳни сунъӣ» тадбирҳои дахлдор андешида, лоиҳаҳои сармоягузории давлатӣ татбиқ карда шаванд.

Ҳозирини гиромӣ!

Ҷиҳати наздик шудан ба ҳадафи олии рушди дарозмуҳлати кишвар дар давраи татбиқи фосилавии Стратегияи миллии рушд ва амалӣ намудани Рӯзномаи ҷаҳонии рушди устувор барои давраи то соли 2030 низоми боэътимоди ҳифзи иҷтимоӣ таъсис дода шуда, Барномаи кумаки мақсадноки иҷтимоӣ роҳандозӣ гардидааст.

Феҳристи ягонаи миллии иттилоотии оилаҳои камбизоат ва шахсони маъюб дар кишвар ташкил ёфта, барои дастгирии табақаҳои аз ҷиҳати иҷтимоӣ осебпазири аҳолӣ дар ҳафт соли охир қариб 22 миллиард сомонӣ ҷудо карда шудааст.

Дар ин радиф, тайи солҳои соҳибистиқлолӣ дар ҳудуди кишвар 2827 муассисаи тиббӣ сохта шуда, ҳоло дар соҳа татбиқи 15 стратегияву барномаи миллӣ бомаром идома дорад.

Маблағгузории соҳа мунтазам зиёд шуда, вазъи таъмини муассисаҳои тиббии кишвар бо таҷҳизоти ҳозиразамон ва неруи кадрӣ сол ба сол беҳтар гардида истодааст.

Танҳо дар соли 2023 барои соҳаи тандурустӣ 3,3 миллиард сомонӣ ҷудо гардида, 132 муассисаи кумаки аввалияи тиббию санитарӣ сохта ба истифода дода шуд.

Инчунин, бо мақсади боз ҳам баланд бардоштани сифат ва самаранокии кумаки аввалияи тиббию санитарӣ ва таҳкими иқтидори миллӣ барои вокуниш ба ҳолатҳои фавқулода дар соҳаи тандурустӣ лоиҳаи «Миллати солим», ки маблағи умумии он беш аз 630 миллион сомонӣ мебошад, амалӣ шуда истодааст.

Васеъ гардидани дастрасӣ ба хизматрасониҳои тандурустӣ ба фарогирии пурраи аҳолии мақсаднок бо ваксинаҳои ба барномаҳои миллӣ дохилшуда, кам шудани шумораи гирифторони бақайдгирифташудаи бемории сил ба 26 фоиз ва шумораи сироятёфтагони вируси норасоии масунияти одам (ВНМО) ба 19,5 фоиз мусоидат намуд.

Дар натиҷа тайи солҳои 2015 – 2022 фавти модарон 70 фоиз ва кӯдакон 36 фоиз коҳиш ёфта, дарозумрии миёнаи аҳолӣ то 76,3 сол боло рафт.

Дар ин давра суръати афзоиши солонаи аҳолӣ 2,3 фоизро ташкил намуда, аҳолии Тоҷикистон аз 8,5 миллион ба беш аз 10 миллион нафар расид, яъне нисбат ба соли 2015 қариб 20 фоиз зиёд гардид.

Вобаста ба ин, зарурати бунёди муассисаҳои нави иҷтимоӣ, бахусус, иншооти таълимию тиббӣ дар шаҳру ноҳияҳои кишвар ба миён омадаст, ки сарбориро ба буҷети давлатӣ зиёд намуда истодааст.

Тибқи Стратегияи миллии рушд баланд бардоштани ҳиссаи табақаи миёнаи аҳолӣ аз 22,4 фоизи соли 2015 то 50 фоиз дар соли 2030 пешбинӣ гардида, Ҳукумати мамлакат дар ҳафт соли минбаъда ҷиҳати то 10 фоиз паст кардани сатҳи камбизоатӣ вазифадор гардидааст.

Вобаста ба ин, ба Вазорати рушди иқтисод ва савдо ва Агентии омор супориш дода мешавад, ки:

– якҷо бо вазорату идораҳои дахлдор ва дар ҳамкорӣ бо шарикони рушд методологияи муайян намудани сатҳи табақаи миёнаи аҳолиро, бо дарназардошти хусусиятҳои хоси кишвар, таҳия карда, дар нимаи дуюми соли 2024 барои баррасӣ ба Ҳукумати мамлакат пешниҳод намоянд;

– то охири соли 2024 якҷо бо вазорату идораҳои соҳавӣ ва дар ҳамкорӣ бо шарикони рушд Платформаи миллии пайгирии Ҳадафҳои рушди устуворро ба тариқи мустақим ба роҳ монанд.

Муҳтарам аъзои Шӯрои миллии рушд!

Тоҷикистон дар масъалаҳои глобалии об ва иқлим пешсаф буда, ташаббуси 5-уми мо оид ба Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо эълон намудани соли 2025-ум ва 21-уми март ҳамчун рӯзи Байналмилалии ҳифзи пиряхҳо бо қатъномаи Маҷмаи умумии Созмони Милали Муттаҳид қабул гардид.

Чунонки зикр намудам, Тоҷикистон манбаи беш аз 60 фоизи захираҳои об дар Осиёи Марказӣ буда, дар кишвар 98 фоизи неруи барқ дар неругоҳҳои барқи обӣ истеҳсол карда мешавад.

Илова бар ин, Тоҷикистон дорои захираҳои фаровони гидроэнергетикӣ буда, ҳоло танҳо 5 – 6 фоизи онҳо истифода мегардад.

Баҳрабардории васеъ аз ин захираҳо барои рушди соҳаҳои истеҳсолӣ, аз ҷумла саноату кишоварзӣ шароити мусоид фароҳам меоварад.

Ин дар навбати худ ба таъсиси ҷойҳои нави корӣ имкон медиҳад, ки омили муҳимми паст кардани сатҳи камбизоатӣ ва коҳиш додани шумораи муҳоҷирони меҳнатӣ мебошад.

Ҳоло Тоҷикистон аз рӯи истифодаи «энергияи сабз» дар ҷаҳон мавқеи шашумро ишғол мекунад.

Бо бунёд ва пурра ба фаъолият оғоз намудани неругоҳи барқи обии «Роғун» Тоҷикистон аз рӯи истеҳсоли «энергияи сабз» дар ҷаҳон ба зинаи чорум мебарояд.

Ҳамкории мо бо шарикони рушд дар бахши гидроэнергетика фаъол буда, он на танҳо барои Тоҷикистон, балки барои минтақаи Осиёи Марказӣ ва Ҷанубӣ низ ҷиҳати идораи самараноки захираҳои об ва ба ин васила таъмин намудани амнияти озуқаворӣ дар минтақа аҳаммияти калон дорад.

Вобаста ба ин, мехоҳам миннатдории мардуми Тоҷикистонро ба Бонки Умумиҷаҳонӣ, Бонки Исломии рушд ва дигар созмонҳои байналмилалии молиявӣ барои иқдомҳои амалӣ ҷиҳати дарёфти маблағгузорӣ ва анҷом додани сохтмони неругоҳи барқи обии «Роғун» баён намоям.

Татбиқи саривақтии лоиҳаи «Роғун» имкон медиҳад, ки соли 2032 истеҳсоли барқ дар кишвари мо аз ҳисоби манбаъҳои барқароршаванда, яъне «энергияи сабз» 100 фоиз таъмин карда шавад.

Ҳамзамон бо ин, истифодаи васеи сарчашмаҳои алтернативии барқароршавандаи неруи барқ, пеш аз ҳама, неруи офтобӣ, бахусус, дар минтақаҳои деҳот ва кӯҳистони кишвар ба дастрасии пурраи аҳолӣ ба неруи барқ, баланд гардидани сатҳи зиндагии мардум, ҳифзи муҳити зист, инчунин, роҳандозии технологияҳои муосири «сабз» ва ташкили истеҳсолоти илмталаб мусоидат менамояд.

Ҳукумати кишварро зарур аст, ки ҷиҳати идомаи ислоҳоти соҳа, татбиқи лоиҳаҳои бунёди иқтидорҳои нави истеҳсол ва интиқоли неруи барқи «сабз», таҷдиди иқтидорҳои амалкунанда, ҷорӣ намудани низоми биллингии ҳисоби истеъмоли неруи барқ ва ба ин васила кам кардани талафоти он тадбирҳои муассир андешад.

Ҳамчунин, васеъ намудани миқёси насби панелҳои офтобӣ дар иншооти таъиноти иҷтимоиву иқтисодӣ, бахусус, дар деҳот ва роҳандозии технологияҳои офтобӣ дар шабакаҳои гармидиҳӣ низ муҳим мебошад.

Вазоратҳои молия, энергетика ва захираҳои об, рушди иқтисод ва савдо, саноат ва технологияҳои нав, Кумитаи давлатии сармоягузорӣ ва идораи амволи давлатӣ ва дигар вазорату идораҳоро зарур аст, ки дар ҳамкорӣ бо шарикони рушд ҷиҳати ҷалби сармояи хориҷӣ барои татбиқи ҳадафу афзалиятҳои стратегии зикршуда тадбирҳои заруриро роҳандозӣ намоянд.

Ҳозирини муҳтарам!

Гарчанде ҳаҷми маблағгузорӣ ба сармояи асосӣ аз оғози татбиқи Стратегияи миллии рушд то имрӯз 1,6 баробар зиёд шудааст, вале ин ҳанӯз кофӣ нест.

Зеро барои татбиқи стратегияи мазкур 118 миллиард доллар пешбинӣ гардидааст.

Барои чорабиниҳои марҳалаи якуми он 125 миллиард сомонӣ зарур буд, ки он ҳамагӣ 72 фоиз маблағгузорӣ шудааст.

Вазъи маблағгузории чорабиниҳои марҳалаи дуюми он низ беҳбудиро тақозо менамояд.

Тибқи таҳлилҳо эҳтиёҷоти молиявӣ барои татбиқи ҳадафу афзалиятҳои стратегӣ барои давраи солҳои 2021 – 2030 беш аз 90 миллиард доллар муайян шудааст, ки ҳиссаи буҷети давлатӣ ва шарикони рушд дар он 53,7 фоизро (49,7 миллиард доллар) ташкил медиҳад.

Ҳиссаи боқимонда ба бахши хусусӣ рост меояд.

Чунин ҳолат моро водор менамояд, ки ҳамкориро дар самти ҷалби маблағҳои иловагӣ барои ноил шудан ба ҳадафҳои стратегии кишвар тақвият бахшем.

Ҳукумати мамлакат вазифадор аст, ки ҷиҳати дарёфти сарчашмаҳои маблағгузорӣ барои расидан ба ҳадафҳои гузошташуда ва иҷрои чорабиниҳои Стратегияи миллии рушд ҳамкориро бо шарикони рушд густариш дода, ҳамзамон бо ин, ҷиҳати фароҳам овардани фазои мусоиди соҳибкориву сармоягузорӣ ва ҷалби сармояи хусусии дохиливу хориҷӣ тадбирҳои зарурӣ андешад.

Ҳарчанд ки дар ҳамкорӣ бо шарикони рушд барнома ва нақшаҳои кории Чаҳорчӯби ҳамкорӣ оид ба рушди устувор барои солҳои 2023 – 2026 бо маблағгузории 368 миллион доллар тасдиқ гардидааст, вобаста ба вазъи ҷаҳони имрӯза кифоя нест.

Дар баробари ин, танҳо 36 фоизи сарчашмаҳои маблағгузории барномаи мазкур муайян мебошад.

Аз ин лиҳоз, зарур аст, ки дар доираи Шӯрои ҳамоҳангсозии шарикони рушд масъалаи дарёфти сарчашмаҳои иловагии маблағгузории раванди милликунонӣ ва маҳалликунонии Ҳадафҳои рушди устувор дар Тоҷикистон бори дигар баррасӣ карда шавад.

Ҳозирини муҳтарам!

Дар марҳалаи татбиқи Барномаи миёнамуҳлати рушди кишвар барои солҳои 2021 – 2025 дар ҳошияи Рӯзномаи ҷаҳонии рушди устувор дар заминаи фарогирӣ бо риояи принсипи «Касеро дар канор нагузоштан» афзалиятҳои рушди минбаъдаи кишвар таҷдиди назар карда шуданд.

Дар давраи минбаъда рушди сармояи инсонӣ ва беҳтар намудани сифати хизматрасониҳои бахши иҷтимоӣ, саноатикунонии босуръати кишвар ва тавсеаи шуғли пурмаҳсул, рушди «иқтисоди сабз» ва иқтисоди рақамӣ ҳамчун ҳадафу афзалиятҳои рушди иқтисоди кишвар муайян гардидаанд.

Бо вуҷуди тадбирҳои анҷомдодаи Ҳукумати мамлакат ва воридоти сармояи хориҷӣ ҷиҳати кам кардани сарбории иловагӣ ба буҷети давлат афзоиш додани ҳаҷми маблағгузориҳо барои татбиқи афзалиятҳои кишвар ва Ҳадафҳои рушди устувор зарур арзёбӣ мегардад.

Вобаста ба ин, бори дигар аз шарикони рушди кишвар даъват ба амал меорем, ки бо Ҳукумати мамлакат ҷиҳати сафарбар ва ҷудо намудани маблағҳои иловагӣ барои амалисозии пурраву самараноки стратегия ва барномаи миёнамуҳлати рушд ҳамкорӣ ва мусоидати бештар намоянд.

Итминони комил дорам, ки бахши хусусӣ ва ҷомеаи шаҳрвандӣ низ чун ҳамеша ташаббусҳои созандаи Ҳукумати мамлакатро дастгирӣ намуда, захира ва иқтидорҳои худро ҷиҳати татбиқи босифати ҳуҷҷатҳои стратегӣ ва рушду тараққиёти Тоҷикистон сафарбар месозанд.

Бовар дорам, ки дар раванди амалисозии минбаъдаи стратегия ва барномаҳои миёнамуҳлати рушд нақши шарикони рушд назаррас хоҳад буд.

Ба ҳар яки шумо барори кору сарбаландӣ орзу менамоям!

Манбаъ: http://president.tj/node/33598

Баҳодиҳии муҳтаво:

Ҳоло баҳо надорад

Категория:

Ахбори рӯз

ПАЁМИ ШОДБОШИИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН, ПЕШВОИ МИЛЛАТ МУҲТАРАМ ЭМОМАЛӢ РАҲМОН БА МУНОСИБАТИ ҶАШНИ МЕҲРГОН

Ҳамватанони азиз!

Ҳамаи шуморо ба муносибати ҷашни Меҳргон, ки аз қадимулайём дар миёни мардуми тамаддунсозу фарҳангии мо ҳамчун рамзи ҷамъбасти натиҷаҳои заҳмати кишоварзон ва айёми баракату фаровонии дастархони ҳар як хонадони Ватани муқаддасамон мебошад, самимона табрик мегӯям.

Меҳргон дар баробари ҷашнҳои Наврӯз, Сада ва Тиргон аз ҷумлаи ойинҳои куҳантарини аҷдоди мо ба ҳисоб меравад.

Воқеан, бояд гуфт, ки мардуми куҳанбунёди мо барои ҳар як фасли сол як ҷашн ихтисос додаанд, яъне ҷашнҳои чоргонаро асос гузоштаанд.

Меҳргон дар масири таърихи чандинҳазорсолаи худ ҳамчун ойини воқеан табииву мардумӣ, тантанаи заҳмати кишоварзон ва таҷассумгари ормонҳои неки созандаву ободгаронаи инсон тавонистааст, ки моҳият ва рисолати аслии хешро ҳифз намояд.

Ба шарофати соҳибистиқлол гардидани Тоҷикистони маҳбубамон мо имконият пайдо кардем, ки дар қатори дигар арзишҳои неки гузаштагон ин ойини аҷдодиро низ эҳё намоем ва онро ба муҳити фарҳангии даврони навини давлатдории миллиамон ҳамчун ҷашни миллӣ ворид созем.

Қобили таъкиди хос аст, ки рушди соҳаи кишоварзӣ ва таъмин намудани аҳолӣ бо маводи ғизоӣ ҷавҳари иҷтимоии ҷашни Меҳргонро ташкил дода, фалсафаи ин ойини дерина мардумро ба дӯст доштану ҳифз кардани табиати сарзамини аҷдодӣ, накӯкориву созандагӣ ва дӯстиву рафоқат ҳидоят мекунад.

Бо қаноатмандӣ изҳор медорам, ки ҳоло ин амалҳои нек ба рукнҳои ҷудоинопазири ҷаҳонбинии миллати мо табдил ёфтаанд.

Ҳамчунин, хотирнишон менамоям, ки ҷашнҳои Наврӯз, Тиргон, Меҳргон ва Сада пояҳои асолати миллии тоҷикон ба шумор мераванд, зеро ҳамаи онҳо маҳз дар марзу буми аҷдодии мо, яъне дар қаламрави таърихии тоҷикон зуҳур карда, ташаккул ёфтаанд.

Як нуктаи бисёр муҳим қобили хотиррасон кардан аст, ки ойинҳои зикршуда ҳамчун омили муҳимми таҳкими ҳувияти миллии мардуми мо дар замони ҷаҳонишавӣ ва бархӯрди фарҳангҳои мухталиф васила ва сипари боэътимоди ҳифзи арзишҳои деринаи миллиамон маҳсуб мешаванд.

Яъне ҷашну ойинҳои аҷдодӣ, аз ҷумла Меҳргон моро на танҳо бо тамаддуни чандинҳазорсолаи миллатамон пайванд медиҳанд, балки дар замони муосир мардуми мо, бахусус, наврасону ҷавононро ба худшиносиву худогоҳӣ ва ифтихори ватандорӣ раҳнамоӣ месозанд.

Аз ин хотир, эҳтиром гузоштан ба суннату ойинҳои миллӣ, бахусус, ҷашни Меҳргон, арҷгузорӣ ба миллату давлат, сарзамини муқаддас ва таъриху фарҳанги куҳанбунёди халқи тамаддунсозамон мебошад.

Бинобар ин, ҳар як фарди Ватан – аз хурд то бузург – бояд аз таърихи пайдоиш, ташаккулёбӣ ва сайри таърихии ҷашну ойинҳои ниёгони худ бохабар бошад, онҳоро омӯзад ва барои густариш додану ғанӣ гардонидани онҳо талош намояд.

Аҳли зиё ва махсусан, устодону омӯзгорон бояд бо масъулияти баланд наврасону ҷавононро ба омӯзиши амиқи фарҳанги ғании халқамон, боз ҳам тақвият бахшидани ҳисси ватандӯстиву ватанпарварӣ ва ифтихор аз таърихи пурғановати тоҷикон талоши бештар ба харҷ диҳанд.

Дигар ин, ки шароити ноорому мураккаби ҷаҳони муосир, бахусус, дар замони буҳронҳои иқтисодие, ки ҷомеаи башариро фаро гирифта, аҳолии баъзе минтақаҳои олам аз норасоии ғизо азият мекашанд, аз ҳар яки мо тақозо менамояд, ки бо истифода аз имкониятҳои дарихтиёрдоштаамон ҳарчи бештар маҳсулот истеҳсол кунем, ба захираи маводи ғизоӣ дар ҳар як оила эътибори ҷиддӣ диҳем, сарфаю сариштакор бошем ва муқаррароти қонуни танзимро бо таври ҳатмӣ риоя намоем.

Дар робита ба ин, масъулону мутахассисони соҳаи кишоварзӣ ва ҳамаи кишоварзони мамлакатро зарур аст, ки бо мақсади таъмини бозори истеъмолӣ бо маводи озуқа, махсусан, дар фасли зимистон ба масъалаи пурра ҷамъоварӣ кардани ҳосил, захираи маҳсулот, сари вақт анҷом додани кишти тирамоҳӣ, гузоштани замина барои ҳосили фаровони соли оянда, ҳифзи амнияти озуқавории кишвар ва афзоиш додани содирот чораҷӯи намоянд.

Бори дигар ҷашни бузурги Меҳргонро ба тамоми сокинони Тоҷикистони азиз самимона табрик гуфта, ба ҳар хонадони кишвар хайру баракат, дастархони пурфайз ва рӯзгори ободу босаодат орзу менамоям.

Ҷашни Меҳргон муборак бошад, ҳамватанони азиз!

Манбаъ: http://president.tj/node/31616

Баҳодиҳии муҳтаво:

Ҳоло баҳо надорад

Категория:

Ахбори рӯз

Низомномаи намунавии Комиссияи амалисозии Қонуни Чумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон»

Баҳодиҳии муҳтаво:

Замима:

Низомномаи намунавии Комиссия.doc

Категория:

Ҷамъбасти натиҷаҳои рушди иҷтимоию иқтисодии Кумита дар семоҳаи якуми соли 2021 ва вазифаҳо барои фаъолияти минбаъда

Имрӯз 16-уми апрели соли 2021, соати 1300 дар Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон маҷлиси ҷамъбасти натиҷаҳои рушди иҷтимоию иқтисодии Кумита дар семоҳаи якуми соли 2021 ва вазифаҳо барои фаъолияти минбаъда бо иштироки аъзои Ҳайати мушовара, раиси Кумита, муовини раис, сардорон, мудирон ва кормандони Кумита баргузор гардид.
Дар оғоз раиси Кумита тибқи тартиб масъалаҳои рӯзномаро муаррифӣ намуда, ҳузури иштирокдоронро ба маҷлиси имрӯза хайра мақдам гуфт.
Доир ба ҷамъбасти фаъолияти Кумита дар семоҳаи якуми соли 2021 ва вазифаҳо барои фаъолияти минбаъда сардори шуъбаи ташкилию ҳуқуқии Кумита – Мансурӣ Ш. гузориш дод.
Баъдан, он аз ҷониби узви Ҳайати мушовара ва кормандони Кумита мавриди муҳокима қарор гирифта, маҷлис ба ин қарор омад, ки ҳисоботи фаъолияти Кумита дар семоҳаи якуми соли 2021 қаноатбахш ҳисобида шавад.
Ҷаласаи Ҳайати мушовараро раиси Кумита доктори илми филология – Муҳаммадҷонзода Олимҷон ҷамъбаст намуд.

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Фарҳанги ҷойномҳои миллӣ

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Сомонаи нави Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Ҳамватанони азиз, дӯстон, ҳаводорони забони тоҷикӣ,

Сомонаи нави Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дари худро ба Шумо боз намуд.
Ин сомона барои Шумост ва мо умедворем, ки он ба Шумо муфид буда, аз тамоми фаъолияти Кумита метавонед тавассути сомонаи мо маълумот дастрас намоед.
Ҳамзамон, метавонед нисбати татбиқи муқаррароти Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» ва меъёрҳои забони адабӣ фикру дархост намуда, пешниҳодҳои худро ирсол намоед.

Бо эҳтиром,
Ҳайати тадорукот

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Кумитаи забон ва истилоҳот фаъолияти «Ҳамсадо», «Суғдсинамо» ва «Суҳайл синамо»-ро мавриди санҷиш қарор медиҳад

Соли 2017 Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон»-ро дар студияҳои истеҳсоли маҳсулоти аудиовизуалии «Ҳамсадо», «Суғдсинамо»-и ба номи Комил Ёрматов, «Тоҷик диёр», «Санои синема», «Истиқлол», «Нурангез», «Адам», «Суҳайл синамо», «Амирӣ-медиа», «Фаридун», «Муҳаммад», «Суғдивидео», «Абдулло-медиа» ва «Дарвозфилм» дар соли 2017 мавриди санҷиш қарор медиҳад.
Дар ин бора Гавҳар Шарофзода, Раиси Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон имрӯз дар нишасти матбуотӣ хабар дод.
Гавҳар Шарофзода ҳамчунин зикр кард, ки дар ин давра аз ҷониби мақомоти судӣ барои риоя нагардидани муқаррароти Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» бо моддаи 89 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон 59 адад парвандаҳои ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ баррасӣ карда шуда, ба андозаи 45 660 сомонӣ ҷарима таъйин гардид. Аз ин маблағҳо 37 060 сомонӣ ба фоидаи давлат рӯёнида шудааст.
Илова бар ин, забони рӯзномаҳои даврӣ ва риояи «Қоидаҳои имлои забони тоҷикӣ» низ аз ҷониби кормандони Кумита мавриди омӯзиш қарор дода шуда, аз натиҷаи он ба мақомоти дахлдор хулоса пешниҳод хоҳад шуд.

ДУШАНБЕ, 30.01.2017 /АМИТ «Ховар»/.

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Кумитаи забон 50 истилоҳу иборавожаҳои варзишии соҳаи футболро ба тоҷикӣ гардонидааст

Раиси Кумитаи забон ва истилоҳот: «Ҳазорвожаи пизишкии Фарҳангистон» нашр мегардад»

Интизор меравад, ки дар ояндаи наздик дар Тоҷикистон китоби «Ҳазорвожаи пизишкии Фарҳангистон» қисмҳои 1 ва 2 бо тафсирҳои иловагии истилоҳот ба забонҳои тоҷикӣ ва русӣ таҳия ва мунташир гардад.
Гавҳар Шарофзода, раиси Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон имрӯз дар ҷамъи хабарнигорон дар Душанбе гуфт, ки китоби мазкур аз ҷониби мутахассисони Шӯрои ҳамгунсозии истилоҳоти Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия ва нашр мегардад ва дастовезест ба ҷашни 25-солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон.
Ба иттилои Гавҳар Шарофзода, дар таҳияи китоби «Ҳазорвожаи пизишкии Фарҳангистон» аъзои Шӯрои ҳамгунсозии истилоҳоти Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мутахассисони варзида ҷалб гардидаанд.
Таҳия ва нашри чунин китобҳо дар оянда дар соҳаҳои дигари тахассусӣ низ дар нақшаи фаъолияти Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дорад.

Душанбе, 01.08.2016. /АМИТ «Ховар»/.

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Санг бар об задам оҳ,оҳ,оҳ… бигуфт

Маҷмаи Умумии СММ якдилона қатъномаеро, ки ба барномаи сеюми байналмилалии «Об барои рушди устувор» оғоз мебахшад, қабул намуд. Ин барнома аз соли 2018 то 2028 идома меёбад. Қатъномаро 177 давлати аъзои СММ ҷонибдорӣ кардаанд.

Ин хабар дар қатори он хабарҳои некест, ки тоҷику тоҷикистониёнро хушҳол гардонид. Ин мулк ва ин сарзаминро бори дигар ба ҷаҳониён ҳамчун як кишвари обод, озод ва сулҳофару ободкор дар ҷаҳон муаррифӣ кард. Ҳар қадами устувор ва ободкоронаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз хирадмандӣ ва фарзонагии ин Сарвари оқилу доно буда, ҷаҳониёнро аз гузаштаи дури таърихӣ ва фарҳанги пурғановати ин миллати барӯманд ҳушдор медиҳад.

Ҳанӯз ниёгони хирадманд, оқилу доно ва некназари мо ба об ҳамчун ба яке аз неъматҳои осмонӣ саҷда мекарданд, арҷ мегузоштанд ва эҳсоси шукргузориро ба ҷо меоварданд. Ниёгони баруманди тоҷик, ки дар гузашта онҳоро Суғдиён ё Ориёиҳо меномиданд, аз ҷомеаи афсонавӣ ва бедори хеш даъват бар он доштанд, ки табиат бо об ва инсон бо дуо поянда ва некному безавол буда метавонад. Яке аз ҳидоятҳои хурду бузурги миллати некноми мо «об неъмати илоҳист», «дар об туф кардан гуноҳ аст» буд, ки он ҳанӯз дар ҳазораи аввал эҳтиромро нисбат ба об-ин неъмати бебаҳо муайян мекард. Яъне ба софу зулол ва муқаддасу покиза нигоҳ доштани ҳар чашмаву рӯдхона, ҷӯйбору чоҳҳое, ки мардум барои зиндагии тозаву озодаашон аз инҳо истифода мекарданд, даъват менамуданд. Аз ин рӯ об низ яке аз неъматҳои бебаҳои инсонист, ки инсон, замину осмон, наботот ва ҳамаи ҳастиро ба ҳам мепайвандад, нумӯъ мебахшад, табиатро зинда нигоҳ медорад, ё дар ҳолати беэҳтиромӣ бар ӯ замину замонро ба коми худ мебарад, хашм пеш меорад, ғазаб мекунад.

Дар тӯли зиёда аз 6000-соле, ки миллати баруманду бофарҳанг ва арҷманди тоҷик пушти сар кардааст, тохтутозҳои зиёди душманон ин миллату ин ватани биҳиштиро тавонистанд, пора- пора намуда, қисме аз хоки муқаддаси мардуми сарбаландро бо хунрезиҳои зиёд аз худ бикунанд, вале натавонистанд аз вуҷуди онҳо ифтихори милливу ватандорӣ ва худшиносиву худогоҳиро дур бисозанд.

Ҳар хонаводаи тоҷик имрӯз бо фарзандон, аҳли байт ва хешу ақрабои худ аз тарбияи неки хонаводагии ниёгон ёд карда, ба фарзандон бо ифтихори волои ватандорӣ арҷгузорӣ ба забон, таърих ва фарҳанги неки ниёгонро меомӯзанд. Арҷ гузоштан ба об низ аз суннати неки хонаводагӣ буда, он мисли занҷираҳо моро бо гузаштаи дури таърихӣ мепайвандад.

Даъватҳо ва ривоятҳои зиёдеро нисбат ба эҳтироми об ин миллати сарбаланд ба фарзандон мерос гузоштааст.

Аз ҷумла, ҳангоми хушксолӣ омадан мардум дар заминҳои кишт ё майдонҳои назди ҳавлиҳои худ ҷамъ омада, ба осмон муроҷиат мекарданд ва муноҷоткунон месароиданд:

Ашагулони ростина,
Як бор биҷумбон остина.
Гандуми сабз хушк шудаст,
Бар мо бирезун боруна.

Ё худ ҳангоми гусели меҳмонҳо аз хона, ё фарзандон ба роҳи дур ба хотири барори кор ва саломат расидан то манзил аз пушти онҳо об мепошанд, зеро об рамзи покӣ ва рӯшноист. Ҳангоми ҷашни Наврӯзи оламафрӯз низ бо муҳаббат ва эҳсоси шодмонӣ пиру ҷавон ба ҳам об мепошанд ва Наврӯзро шодбош мегӯянд, ки ин ҳам эҳтиром нисбат ба об чун яке аз мӯъҷизаҳои нотакрори табиат аст.

Офаридгор осмону заминро офарид ва ба ҳар мавҷуди рӯи олам ҷон ба амонат супорида, дар вуҷуди он кинаву адоват, меҳру муҳаббат, садоқату вафо, эҳсоси некиву бадиро ҷой дод. Зинда мондани табиат, ки зиннати замину замон аст, ба об пайвастагии хосе дошта, барои пойдории осмони софу ҳавои беғубор, замини гул-гулшукуфону боғҳои ҳамешасабз асос мегузорад.

Модари бузургворам ҳангоми тарбияи хонаводагӣ ба мо фарзандон аз муқаддасоти ба мерос мондаи ниёгон ривоят мекарданду мегуфтанд, ки фарзандони гиромӣ, дӯст доштани Ватан аз гӯшаи эмондорист, арҷ гузоштан ба таъриху фарҳанги ниёгон фарз аст, ифтихор аз миллати хеш дар шараёнҳои хуни ҳар фард ҷо дорад ва он ҳам фарзу ҳам қарз мебошад.

Дар хотир доштан ва риоя кардани урфу одатҳои неки ниёгон вазифаи ҳар кадоми мост.

Аз ҷумла, барои эҳтиром гузоштан ба об ҳангоми онро нӯшидан ҳатман бояд нишаста бинӯшем ва баъдан шукрона бигӯем. Обро аввал хурди хона бояд бинӯшад. Исрофкорӣ ҳаром аст, аз ҷумла исрофи об. Ҳангоми аз чашма оҳувор об нӯшидан бояд баъди шодоб шудан аз чашма чанд қадам дур рафта, баъд хасу хоку хошокеро, ки аз замин ба либосҳои мо часпидааст, биафшонем, зеро дар болои чашмае, ки аз он об нӯшидем, хасу хошок афшонидан, беэҳтиромӣ нисбат ба об-сарчашмаи ҳаёт ба ҳисоб меравад. Об ҳам эҳсос дораду некиро аз бадӣ фарқ мекунад, эҳтиромро аз беэҳтиромӣ дарк менамояд, танҳо об забон надораду халос, иброз медоштанд модарам. Об нафас мекашад, об зиндагиро дӯст медорад ва покизагиро мепарастад. Аз ин рӯ нопокиҳоро бо амри ёри осмониамон танҳо об шуста, аз хонаву дару девори мо тоза мекунад.

Ҳангоме, ки донишҷӯи Донишгоҳи омӯзгории шаҳри Душанбе гаштам, ҳар тобистон ба мо иҷозат медоданд, ки дар ҷое кор бикунему то оғози соли нави таҳсил тавонем бо маблағи пайдокарда аз кори тобистонаамон китобу дафтар ва дигар маводи зарурӣ бихарем. Ман низ мисли ҳамсабақҳоям тобистон ба лагери тобистонаи донишгоҳӣ- «Ҳамсафар», ки он дар дараи хушманзари Ромит ҷойгир буд, мерафтам. Танҳо ҳамфикр ва ғамгусорам дар лаҳзаҳои фориғ аз кор соҳили дарё буду навои обшорон. Ҳар шохоб ва мавҷи дарё гӯё ба гӯшам таронаи зебоеро месароид, ки гоҳ бо мавҷи дарё суҳбат мекардаму гоҳе бо шохобчаҳои он рози дил мегуфтам.

Рӯзе дар соҳили дарёи Кофарниҳон нишаста, ёди хонаи бачагӣ, ҳавлии падариам, ёди падару модар, хоҳару бародар ва хотираҳои дигар мекардаму он маро ором намегузошт, сангчаҳоро ба об ҳавола дода, ҳиқ-ҳиқ гиря мекардам, ором намешудам, шояд ғазаб буд ё аз беақлӣ санги калонтареро гирифта, намедонам барои чӣ, ба оби дарё партофтаму аз садои болошудаи об дар ҳайрату лол мондам. Об гўё «о ҳ ҳ ҳ ҳ» гуфт, ки садояш вуҷудамро ларзонд, дилам ба дард омад. Ў гӯё аз ман қаҳр карда бошад, бо як садои гӯшхарош аз канорам мерафт, дигар бо ман ҳамфикр ва ғамгусор набуд. Ҳамон оҳе, ки аз қаъри дарё ба гӯшам расида буд, маро ором намегузошт. Ба ҷои хоб баргаштам. Мисли ҳама ҳамсолону ҳамсабақҳоям ман низ кам- кам шеър мегуфтам. Он садои об гӯё аз домонам кӯдаквор дошта, маломатам мекард, ки ман чӣ гуноҳ кардам ба сарам санги маломат задӣ? Бе ибо навиштам:

Санг бар об задам, оҳҳҳ бигуфт,
Духтари соддаи бедарду алам.
Ман ки шодоб кунам мулки туро,
Мезанӣ санги маломат ба сарам?
Духтари соддаи бедарду алам…

Аз байн солҳо гузаштаанд, соҳили баҳрҳову дарёҳои зиёдеро дидам, аммо дигар ҳаргиз ҳатто сангчаеро ба хотири ба сари об задан ба даст нагирифтам. Ман худро гунаҳкор меҳисобам пеши он оби софу зулоле, ки ташнагии ману азизони маро мешиканад, заминҳои ташналабро шодоб мегардонаду нозу неъмати дастурхони хонаводагии моро ранг мебахшад. Ман узр мепурсам ва кош он рӯдхонаву сарчашмаҳо, чашмаву дарёҳо, баҳрҳову шохобҳо маро бишунаванд ва бо иҷозати пири об гуноҳи маро бубахшанд. Шояд об-мӯъҷиза низ домони маро сар диҳад, зеро мудом гумон дорам, ки он дӯсти домангири ман, ки Об ном дорад, аз ман хеле малол гаштааст. Охир пайванди аввалу охири мо дар рӯи олам об асту халос. Чун чашм ба олами ҳастӣ кушодем, бо шукргузорӣ моро бо об мешӯянду пок мекунанд ва чун ҷон дар лаб дорем, ба мо то лаҳзаҳои охир об мечаконанду баъд боз бо ин мӯъҷизаи осмонӣ мешӯянду ба он ҷое мегузорандамон, ки аз он ҷо сабзидаем. Пас чаро ман аз Об-мӯъҷизаи заминиву осмонӣ узр напурсам, ки маро ин қадар меҳрубон аст? Ҳоқонии Шервонӣ беҳуда нафармудааст:

Зи ҷўе, ки хӯрдӣ аз ӯ оби пок,
Нашояд фикандан бар ӯ сангу хок…

Гавҳар ШАРОФЗОДА,
доктори илми филологӣ

ДУШАНБЕ, 03.03.2017 /АМИТ «Ховар»/.

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Раиси Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Гавҳар Шарофзода: «Кас аз дасту забони худ маёзор…»

3 февралро ҷомеаи ҷаҳонӣ ҳамчун Рӯзи байналмилалии мубориза бо забони ғайримеъёрӣ ба хотири тоза нигоҳ доштани забон аз калимаҳои қабеҳ ва баланд бардоштани сатҳи маърифатнокии аҳли ҷомеа ҷашн мегиранд. Забони ҳар як халқ, аз ҷумла миллати тоҷик баёнгари нияту ормон, орзую омол, ақида ва мақсаду мароми фарзандони он ба ҳисоб меравад. Эҳтиром, ҳифз ва тоза нигоҳ доштани забони модарии мо вазифаи ҳар як шаҳрванди кишвар аст.

Дар робита ба татбиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон», тоза нигоҳ доштани забони модарӣ хабарнигори АМИТ «Ховар» бо Раиси Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Гавҳар Шарофзода ҳамсуҳбат шуд.

«Ховар»: Бигӯед, ки Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати ҶТ ҳамчун пешбарандаи сиёсати Ҳукумати ҷумҳурӣ дар самти татбиқи Қонуни ҶТ «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» барои назорат ва пешгирии истифодаи забони ғайримеъёрӣ чӣ тадбирҳо андешидааст ва меандешад?

Гавҳар Шарофзода: Забони ягонаи миллӣ ба ҷомеа шароити мусоидро баҳри амалӣ гардидани муошират дар самтҳои гуногуни фаъолият муҳайё месозад. Забон пайвандгари иртиботи фарҳангиву адабӣ байни манотиқи гуногуни дунё маҳсуб мешавад. Танҳо забони адабӣ, ки ҳамчун воситаи муоширати як ҷомеаи мустақили забонӣ мебошад, мардумро дар таркиби як воҳиди маъмурӣ, як кишвар муттаҳид месозад. Чунончи Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон даъват бар он доранд, ки: «Ифтихори миллӣ аз донистани забони адабӣ оғоз мегардад, барои ҳамин дақиқ омӯхтани забон бояд аз хонавода шурўъ шавад, баъдан дар муассисаҳои томактабӣ, мактаб, донишгоҳҳо, корхонаҳо вусъат ёбад». Бинобар ин, барои ҳамаи соҳибзабонон зарур аст, ки забони адабӣ ва меъёрҳои онро донанд ва онро аз забони ғайримеъёрӣ ё ғайриадабӣ муҳофизат намоянд. Албатта, Кумитаи забон он ваколатҳоеро, ки дар салоҳияти худ дорад, баҳри ҳифзи забони адабӣ истифода мекунад. Аз ҷумла, фаъолияти комиссияҳои забонро, ки дар тамоми вазорату идораҳо ва ташкилоту муассисаҳо амал мекунанд, ҷиҳати пайваста баргузор шудани курсҳо барои омӯзиши «Қоидаҳои имлои забони тоҷикӣ», ки яке аз қисматҳои асосии меъёри забони адабӣ мебошад, назорат мебарад.

«Ховар»: Дар бисёр ҳолатҳо кӯдакон зимни бозӣ ҷангу хархаша карда, якдигарро ҳақорат мекунанд. Ба андешаи Шумо кӯдакон дашномро аз кӣ ва дар куҷо ёд мегиранд?

Шарофзода: Оила яке аз омилҳои асосие мебошад, ки он барои фарзандон метавонад таъсири манфӣ ё мусбати худро гузорад. Яъне, муносибат, эҳтиром, фарҳанги воло доштан, ба суннатҳои неки ниёгон арҷ гузоштан, забонро аз бадгӯйӣҳифз намудан, яке аз омилҳои муҳим дар ҳифзи арзишҳои инсонӣ буда, саргаҳи он оила ё хонавода ба ҳисоб меравад. Фарзандон назораткунанда ва пешбарандаи ҳама он ахлоқ ва одобе мебошанд, ки падару модар дар идора кардани хонавода аз он корбаст менамоянд. Аз ин рӯ, дашном, ҳақорат, суханҳои қабеҳро чун бузургони хонавода ба забон меоранд, фарзандон онро пайгирӣ мекунанд ва таъсири он ба муҳити беруна, ба фарзандони дигар хонаводаҳо низ мерасад. Гузаштагони арҷманд ва барӯманди мо мактаби хеле бузургеро бо номи тарбияи хонавода дар рӯзгор роҳандозӣ карда буданд ва мудом даъват аз эҳтиёт ва эҳтироми арзишҳои суннатии неки ниёгонро доштанд, аз ҷумла назди фарзанд бо эҳтиром сухан гуфтан, забонро аз алфози бад нигоҳ доштан, зеро хотираи фарзанд нақше дар сангро мемонад ва он хотира дар давоми умри ба сар бурдаи фарзандонамон рўшанибахши ҳаёти осоишта ё саргардоне аст, ки мо, падару модар ва наздикон ба фарзанд ба мерос гузоштаем. Аз ин рӯ, хонавода поягузори лаҳни шево ё дағали фарзандон мебошад.

«Ховар»: Имрӯз на танҳо ҷавонон, наврасону калонсолон, ҳатто баъзе роҳбарони сатҳи поён низ дашномро истифода мекунанд. Дар сурате ки забони роҳбарон бояд барои тарғиби забони адабӣ ва поку беолоиш нигоҳ доштани он намуна бошад. Оё чунин тарзи муносибати дағал бо зердастон ва истифодаи алфози қабеҳ метавонад ба шаъни роҳбарон зебанда бошад?

Гавҳар Шарофзода: Мо тоҷикон фарҳанги ғанӣ ва хеле қадима дорем, ки ҳанӯз бузургони ин миллати барӯманду арҷманд дар худ як мактаби бузурге бо номи идора кардани равонии хешро ҳангоми баҳсҳои илмиву оммавӣ, хашм пеш наовардан ва забонро аз гуфтори баду қабеҳ нигоҳ доштан ба аҳли ҷомеа меомӯзониданд. Аз ҷумла, бузурге фармудааст:

Магӯ нохуш, ки посух нохуш ояд,
Ба кӯҳ овози хуш гӯ, то хуш ояд.
Ё худ:
Гар модари хеш ту дӯст дорӣ,
Дашном мадеҳ ба модари ман.

Ҳар як фард дар рӯи олам муаррификунандаи хеш дар ҳама ҷабҳаҳо, аз ҷумла кору кирдор, рафтору гуфтори худ буда метавонад. Шахсе, ки аз ширинии алфози модар огоҳ нест, дилсӯз, меҳрубон ва худшинос буда наметавонад. Инсонҳо дар олам аз муносибат бо наздикон, зердастон, азизон, фарзандон, хешу таборон ба ҳам азиз мегарданд ё бегона. Ба қавле:

Ба лутфу марҳамат дилҳо нигаҳ дор,
Кас аз дасту забони худ маёзор.

«Ховар»: Баъзеҳо бар он ақидаанд, ки истифодаи каломи қабеҳ хашму ғазабро паст мекунад ва аз баъзе филмҳои амрикоиву русӣ мисол меоранд, ки дар онҳо низ ҳақорат истифода мешавад. Аммо аксаран бо ишора ба суннатҳои миллӣ истифодаи ҳарфи бадро камоли бемаданиятӣ мехонанд. Пешгирии вуруди чунин филмҳои ба фарҳанги мо бегона метавонад садди роҳи тарғиби забони ғайримеъёрӣ гардад?

Гавҳар Шарофзода: Истифодаи калимаи қабеҳ хашму ғазабро паст намекунад, зеро аз нигоҳи равоншиносӣ низ инсон баъд аз пош додани қаҳру ғазаб дер боз ақли худро идора карда наметавонад. Ҳатто ин ҳолат инсонро ба гумроҳӣ мебарад. Дар тафсири яке аз ҳадисҳо Саҳеҳи Бухорӣ фармудааст:

«Шахси ғазаболуд ҳамавақт мағлуб аст».Ҳақ бар ҷониби ин мутафаккири бузург мебошад.

Пешгирии тарғиби забони ғайримеъёрӣ дар забони филмҳое, ки тарҷума шуда, ба бинандагон пешниҳод мегарданд, мумкин аст, зеро тарҷумони оқил метавонад ин ҳолатро бо як маҳорати хуби тарҷумонӣ дар доираи меъёри забони адабӣ ва фарҳанги миллии худ бо ишора ё гуфтор ва суннати неки миллӣ пахш намояд, на бо тарҷумаи таҳтуллафзӣ ва қабеҳ асаби бинандаро хароб гардонида, онро ба чунин кирдори ғайриинсонӣ ё истифодаи лафзи қабеҳ даъват намояд.

«Ховар»: Ба андешаи бархе аз ҷомеашиносон кишваре, ки ҷанг ё буҳрони сиёсиро аз сар мегузаронад, дар он чунин падидаҳои манфӣ, яъне ҷои меҳру шафқат ва эҳтиром бераҳмиву беэҳтиромӣ ва ҷои сухани нарм сухани дурушт ё ҳақорат пайдо мешаванд. Вале дар марҳилаҳои баъдӣ бояд ҷомеа аз паси ислоҳи он биравад. Имрӯз дар баъзе аз кишварҳо истифодаи алфози қабеҳ ва дашном дар маконҳои ҷамъиятӣ қонунан манъ мешавад. Оё дар Тоҷикистон низ барои ба воситаи қонун манъ кардани забони ғайримеъёрӣ фурсат нарасидааст?

Гавҳар Шарофзода: Ман ба андешаи бархе аз ҷомеашиносон, ки гӯё кишваре, ки ҷангро пушти сар кардааст, мардумаш ҷои меҳру шафқат бераҳмиву беэҳтиромӣ ва ба ҷои сухани нарм сухани дуруштро ливо мекарда бошанд, розӣ шуда наметавонам.

Сарчашмаҳои зиёди таърихӣ гувоҳанд, ки кишварҳои ҷангзада бо ҳам бо муҳаббат ва эҳтиром муносибат дошта, садоқату вафоро шиори доимии худ гардонидаанд. Аз ҷумла, магар дар тамаддуни миллати мо сарзамини бузурги аҷдодиамон кам кашмакашу ғорат, хунрезиву таҳқирро пушти сар кардааст? Албатта не! Барои мисол ҳуҷуми Искандар, Чингиз, арабҳо ин ватани биҳиштосоро зери суми аспҳои ваҳшии худ қарор дода, мардуми сарбаланду мағруру ифтихормандро кам сар буридаву ба асорат бурдаанд? Боз ҳам миллати тоҷик тоҷ бар сар, сарфароз, фозилу хирадманд мондааст.

Имрӯзҳо фарзанди фарзона ва номбардори таърихи гузаштаву имрӯзаи тоҷик боз ҳам мардуми оламро ба сулҳу субот, садоқату вафо, муҳаббату эҳтиром ба ҳам аз минбарҳои баланд даъват менамояд. Ман гумон дорам, ки миллати барӯманду сарбаландро ҳеҷ зарурате нест, ки дар доираи санадҳои меъёриву ҳуқуқӣ истифодаи забони ғайримеъёриро манъ созем, зеро ба ин талабот фарзандҳои ин сарзамин ниёз надоранд. Агар бошанд, ками дар кам ба назар мерасад, он ҳам бо таъсири фарзонагии ҷомеа ва мардуми хирадманд забони худро аз истифодаи алфози қабеҳ нигоҳ медоранд.

Хулоса, ба табиати хушгуфториву нармгуфтории забонҳо ҳеҷ як рӯйдоди сиёсӣ ва ҷангу низоъ монеа шуда наметавонад ва фарҳанги гуфтори забони тоҷикӣ низ аз чунин камбудиҳо орӣ мебошад.

«Ховар»: Шумо дар нишасти матбуотӣ изҳор доштед, ки забони тарҷумаи студияҳои ғайридавлатиро, ки ба назари Шумо ба меъёрҳои забони тоҷикӣ мувофиқ нестанд, месанҷед. Студияҳоеро, ки номбар кардед, студияҳои навтаъсиси ғайридавлатӣ буданд. Оё забони тарҷумаи филмҳои киностудияи «Тоҷикфилм» ва ё ТВ «Сафина» пурра ба ин талабот ҷавобгӯ ҳастанд?

Гавҳар Шарофзода: Дар иртибот ба ин масъала дар Кумита ҷиҳати бартараф намудани камбудиҳои ин соҳа бо даъвати намояндагони студияҳои хусусӣ ва давлатӣ ҷамъомад баргузор гардида буд. Ва бартараф намудани камбидиҳои забони тарҷумаи филмҳои тамоми шабакаҳои тарҷумакунанда мавриди баррасӣ қарор дода шуд. Албатта, ҳанӯз бисёр истилоҳот дар филмҳои ТВ «Сафина» ва киностудияи «Тоҷикфилм» нодуруст садо медиҳанд, вале дар қиёс бо студияҳои хусусӣ он хеле беҳтар буда, то ҳадде ба талаботи забони адабӣҷавобгӯ мебошанд. Ҳамзамон Кумита тасмим гирифтааст, ки забони тарҷумаи филмҳои студияҳои ғайридавлатӣ ва давлатиро дар ҳамкорӣ бо мақомоти дахлдор дар соли 2017 аз нигоҳи экспертизаи забоншиносӣ ва истилоҳнигорӣ бисанҷанд.

«Ховар»: Дар маводи ВАО, ки мардум бештар дар забон ва ҳусни баён ба онҳо такя мекунанд, қоидаҳои забони давлатӣ риоя намешаванд. Масалан, шакли ҷамъбандӣ (менависанд ва мегӯянд: «Дар Сурия ҳазорҳо нафар одамони бегуноҳ кушта шуд»; «Ҳазорҳо шаҳру деҳот харобу биёб гардид»; «мақомотҳо»; «навоҳиҳо»; «ахборот»; «ахборотҳо»), номи расмии вазорату идораҳо («масалан, ба ҷои мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳр менависанд “шаҳрдорӣ») риоя намешавад. Баъзе нашрияҳо дар як ҷумла чанд калимаю ибораи тоҷикӣ ва русию англисиро якбора ҷой мекунанд… Вобаста ба ин ҳолатҳо Кумита чӣ тадбирҳо меандешад?

Гавҳар Шарофзода: Вобаста ба забони рӯзномаву маҷаллаҳо кормандони Кумита вазифадор гардидаанд ва мунтазам забони ин нашрияҳоро мавриди ташхиси забоншиносӣ қарор медиҳанд. Айни замон, шумораҳои якмоҳаи забони рӯзномаҳои даврӣ ва хусусии кишвар, ки аз нигоҳи риояи қоидаҳои имлои забони тоҷикӣ мавриди экспертиза қарор дода шудаанд, барои корбарӣ ба Вазорати фарҳанги ҶТ ирсол хоҳанд гардид.

«Ховар»: Назари Шумо ба номҳои ширкатҳои маъруфи ҷаҳон, аз қабили Ашан, Coca-Cola, Mercedes, KFC, зеро дар тамоми дунё ин ширкатҳо бо ҳамон ном ва тарзи навишту ҳуруфи навишт бренд доранд. Агар сухан дар бораи номи идораю муассисаҳо ва ширкатҳои ватанӣ меравад, пас номи ТАЛКО низ тоҷикӣ не, балки русист (Таджикская алюминиевая компания). Интихоби ин ном барои шӯҳрат ёфтан ё рекламаи маҳсулоти ин корхона дуруст аст, он дар пайравӣ ба корхонаҳои машҳури «Дубал», «Русал», «Суал» ва ғайра номгузорӣ шудааст. Баъзеҳо чунин ақида доранд, ки дар номгузорӣ бояд шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ озод бошанд. Шумо чӣ назар доред?

Гавҳар Шарофзода: Аз саволи пешниҳодшуда маълум мегардад, ки масъалаҳои тамғаҳои молӣ ва мушкилоти номгузории ташкилоту муассисаҳо мавриди баҳси баъзеҳо гаштааст.

Ин аз он шаҳодат медиҳад, ки масъулини ташкилоту муассисаҳо ва шаҳрвандон талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи тамғаҳои молӣ ва тамғаҳои хизматрасонӣ» ва «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон»-ро дар сатҳи зарурӣ намедонанд ё масъулини мақомоти дахлдор фаъолияти худро дар доираи қонунгузории мазкур ба роҳ намондаанд.

Оид ба тамғаҳои молӣ ва ҳамчун номгузорӣ истифода бурдани тамғаҳои молии хориҷӣ (Ашан, Coca-Cola, Mercedes, KFC) дар Ҷумҳурии Тоҷикистон қайд менамоем, ки тартиби истифодабарии тамғаҳои мазкур дар асоси санадҳои байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи тамғаҳои молӣ ва тамғаҳои хизматрасонӣ» аз ҷониби мақоми ваколатдор, МД «Маркази миллии патенту иттилоот» дар назди Вазорати рушди иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон» ба ҳамон забоне, ки тамғаи молӣ ба қайд гирифта шудааст, ба низом дароварда мешавад.

Тибқи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ташкилоту муассисаҳо, соҳибкорони инфиродӣ вазифадоранд талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи тамғаҳои молӣ ва тамғаҳои хизматрасонӣ» ва «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон»-ро риоя намоянд.

Мутаассифона, дар рафти санҷиши гурӯҳҳои кории Кумита доир ба татбиқи моддаҳои 13, 18 ва 20-и Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» дар кӯчаю хиёбонҳои шаҳри Душанбе доир ба номгузории нуқтаҳои савдо ва марказҳои хизматрасонии маишӣ, маводи реклама ва тамғаҳои молӣ маълум мегардад, ки бештари масъулини ин муассисаҳо аз мақомоти дахлдор иҷозатнома надоранд ва қонунгузориро сарфи назар карда, тамғаҳои молии хориҷиро ғайриқонунӣ дар муассисаҳои худ истифода мебаранд, ки ин амал ҳамаи шаҳрвандонро ба нофаҳмиҳо мебарад.

Ҳамчунин оид ба тамғаҳои молии ватанӣқайд менамоям, ки тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи тамғаҳои молӣ ва тамғаҳои хизматрасонӣ» ва моддаҳои 18 ва 20-и Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» ба забони давлатӣ сурат мегирад. Инчунин тибқи қисми 3-и моддаи 18-и Қонуни мазкур номи ташкилотҳои хориҷӣ ва муштарак ба забонҳои дигар низ ба роҳ монда мешавад.

Хуб мешуд, ки соҳибкорони муҳтарами мо минбаъд тамғаҳои молии худро бо Кумита мувофиқа намуда, бо тамғаҳои молии худ муаррифгари забону фарҳанги миллӣ дар бозори ҷаҳонӣ бошанд.

Аз ин рӯ, Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ҳалли ин мушкилот дар соли 2017 санҷиши Муассисаи давлатии «Маркази миллии патенту иттилоот», тамғаҳои молии ташкилоту муассисаҳои хориҷӣ ва ватаниро дар номгузории нуқтаҳои савдо ва марказҳои хизматрасонии маишӣ, маводи реклама ба нақша гирифтааст.

«Ховар»: Чанде пеш дар интернет хабаре дар бораи як тоҷики бурунмарзӣ, (душаҳрвандии Россияву Тоҷикистон) ки ба писараш номи «Путин»-ро гузоштааст, нашр гардид. Ин боиси вокуниши бисёре аз ҳамватанони мо, бахусус шахсони тақводор гардид. Назари Шумо чист?

Гавҳар Шарофзода: Агар ҳаммиллати мо шаҳрванди хориҷӣ бошад, пас мо ба ин дахолат карда наметавонем. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои пос доштани суннати номгузории миллӣ ва эҳтиром гузоштан ба арзишҳои маънавӣ «Феҳристи номҳои миллии тоҷикӣ» қабул шудааст, ки тибқи он номгузорӣ ба роҳ монда мешавад. Дар асоси Феҳристи мазкур дар суннати номгузории миллии тоҷикӣ насаб (фамилияи пурра) ҳаргиз ном шуда наметавонад.

«Ховар»: Дар Кумита барои таҳия ва қабули қоидаҳои имло, баррасию натиҷагирӣ ва хулосабарорӣ аз ҳисоби академикҳо ва профессорони номвари забоншинос Шӯрои махсус амал мекунад, вале ин корҳоро мутахассисони Кумита ба ҷо меоранд. Сабабаш дар чист?

Гавҳар Шарофзода: Дар иртибот ба масъалаи баррасии лоиҳаи Қоидаҳои имлои забони тоҷикӣ ин гуфтаҳо асос надоранд, зеро барои таҳияи Қоидаҳои имло гурӯҳи корӣ таъсис дода шудааст ва ин кор танҳо дар ҳамкории онҳо амалӣ шуда истодааст. Мутахассисони Кумита дар ҳамгунсозии афкору ақидаҳо ва пешниҳодҳои олимон барои нусхаи ниҳоии лоиҳаи мазкур хидмат мекунанд. Дар ҳолатҳои зарурӣ Кумита назари худро ба гурӯҳи корӣ пешниҳод мекунад ва ҷонибдорӣ шудан ё нашудани он бар дӯши гурӯҳи корӣ мебошад. Дар интиҳои ҷамъбасти Қоидаҳои имло имзои ҳайати гурӯҳи корӣҳатмӣ буда, бе имзои онҳо Кумита лоиҳаи мазкурро барои тасдиқ ба Ҳукумат пешниҳод карда наметавонад.

«Ховар»: Дар шабакаи иҷтимоии Фейсбук саҳифаи тоҷикие бо номи «ДУРУСТ БИНАВИСЕМ» ташкил карда шудааст. Нафарони зиёд оид ба тарзи навишти дурусти калимаю ибораҳо ва маънию мафҳуми онҳо савол медиҳанд ва донишмандони шинохта, аз қабили шоир ва олим, сармуҳаррири маҷаллаи «Садои Шарқ» Рустами Ваҳҳобиён ба суолҳояшон посух мегӯянд. Шумо бо ин саҳифа шинос ҳастед ва ҷавобҳои онҳо Шуморо қонеъ мегардонад?

Гавҳар Шарофзода: Мо бо ин саҳифа ошно ҳастем ва бояд зикр намуд, ки ин амал ба фоидаи кор аст ва ба рушду густариши забони тоҷикӣ кумак мерасонад. Алалхусус, саҳифаи донишманди маъруфи тоҷик Рустами Ваҳҳоб («Дуруст бинависем») қобили дастгирӣ буда, зиёд гардидани чунин саҳифаҳо салоҳи кор хохад буд. Ҳамзамон қобили зикр аст, ки саҳифаи «Дуруст бинависем»-и Рустами Ваҳҳоб мунтазам дар ҳар шумораи нашрияи махсуси Кумита – рӯзномаи «Ганҷи забон» низ нашр мешавад.

«Ховар»: Ташаккур барои суҳбат.

ДУШАНБЕ, 3.02.2017 /АМИТ «Ховар»/.

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Рӯзномаи Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Рӯзномаи “Ганҷи забон” ҳамчун нашрияи Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Вазорати фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикситон таҳти №0339/рз дар санаи 23-юми апрели соли 2014 сабти ном шуд.

Баҳодиҳии муҳтаво:

Категория:

Pages

KHOVAR.TJ

АГЕНТИИ МИЛЛИИ ИТТИЛООТИИ ТОҶИКИСТОН «ХОВАР»
WWW.KHOVAR.TJ

«ХОВАР FM»

Садриддин Айнӣ (1878 – 1954): Адиб, олим ва асосгузори адабиёти муосири тоҷик. Аввалин Президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Муаллифи асарҳои «Таърихи амирони манғитияи Бухоро», «Таърихи инқилоби фикрӣ дар Бухоро», «Намунаи адабиёти тоҷик», «Дохунда», «Ғуломон», «Ёддоштҳо» ва дигар асарҳо, ки ба 29 забони хориҷӣ нашр шудаанд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба асосгузори адабиёти муосири тоҷик Садриддин Айнӣ унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Бобоҷон Ғафуров (1909 – 1977): Олим, академики Академияи Илмҳои ИҶШС, арбоби ҳизбӣ ва давлатӣ, муаллифи китоби оламшумули «Тоҷикон» ва зиёда аз 300 асару мақолаҳо.
Солҳои 1944-1946 котиби дуюм, с.1946-1956 котиби якуми КМ Ҳизби комунистии Тоҷикистон, 1956 – 1977 сарвари Пажуҳишгоҳи шарқшиносии ИҶШС.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 08 сентябри соли 1997 ба таърихшинос ва шарқшиноси шинохтаи тоҷик, академик, муаллифи китоби «Тоҷикон» Бобоҷон Ғафуров унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Мирзо Турсунзода (1911-1977): Шоири халқӣ, раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, Қаҳрамони меҳнати сотсиалистӣ, Раиси Кумитаи якдилии халқҳои Осиё ва Африқо. Барои достонҳои «Қиссаи Ҳиндустон»(1948), «Ҳасани аробакаш», «Чароғи абадӣ», «Садои Осиё»,(1960) «Ҷони ширин» (1963) бо ҷоизаҳои давлатии ИҶШС, ҶШС Тоҷикистон ва байналмилалии ба номи Ҷ. Неҳру (1967) сарфароз шуда буд.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 07 майи соли 2001 ба шоири халқии Тоҷикистон, ходими намоёни ҷамъиятӣ Мирзо Турсунзода унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шуд.
Эмомалӣ Раҳмон: Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. 19 ноябри соли 1992 дар иҷлосияи XVI Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон раиси Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 6 ноябри соли 1994 бори аввал, солҳои 1999, 2006 ва 2013 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб гардидаст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат.
Бо қарори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 11 декабри соли 1999 барои мустаҳкам намудани давлатдории соҳибистиқлол ва пойдории сулҳ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” мукофотонида шудааст.
Нусратулло Махсум (1881 – 1938): Нусратулло Махсум (Лутфуллоев) ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1924-1926 раиси Кумитаи инқилобии ҶМШС Тоҷикистон, солҳои 1926-1933 раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Нусратулло Махсум унвони олии “Қаҳрамони Тоҷикистон” дода шудааст.
Шириншоҳ Шоҳтемур (1899 – 1937): Ходими давлатӣ ва ҳизбӣ. Солҳои 1929-1931 котиби Ҳизби коммунистии ҶШС Тоҷикистон, солҳои 1933-1937 Раиси Кумитаи Иҷроияи Марказии ҶШС Тоҷикистон.
Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 июни соли 2006 ба фарзанди барӯманди халқи тоҷик Шириншоҳ Шоҳтемур, унвони олии «Қаҳрамони Тоҷикистон» дода шудааст.